“ Jismoniy faollikning qondagi biokimyoviy ko‘rsatkichlarga ta’siri” (Qarshi Olimpiya zahiralari kolleji tarbiyalanuvchilari misolida)
Ushbu bitiruv malakaviy ishi sportchilar, xususan, kurashchilarning qon tarkibidagi biokimyoviy oʻzgarishlar va ularning ovqatlanish holati bilan bog'liq jihatlarini eksperimental asosda oʻrganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda sportchilarning jismoniy ish qobiliyatini, organizmning funksional imkoniyatlarini, sportchining chiniqqanlik darajasini baholash mumkinligi, hamda bu omillarning ovqatlanish holati bilan uzviy bog'liqligi koʻrsatib oʻtiladi. Kitobda qonning asosiy fizik-kimyoviy xossalari, qon tarkibini oʻzgartiradigan omillar (ovqatlanish, jismoniy mashqlar), shuningdek, qon tarkibidagi umumiy oqsil, mochevina, kreatinin, qand miqdorining oʻzgarishi va ularning sportchilar ratsioni bilan bog'liqligi batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Qonning Fiziologik-Biokimyoviy Xususiyatlari: Ushbu bobda qonning umumiy miqdori, tarkibi, asosiy funksiyalari, fizik-kimyoviy xossalari (yopishqoqlik, solishtirma ogʻirlik, pH, osmotik va onkotik bosim), shuningdek, plazma oqsillari va ularning vazifalari, jumladan, qon ivishi, immunitet, transport va bufer funksiyalari haqida ma'lumot berilgan. Qon plazmasining tarkibiy qismlari, jumladan, oqsillar, lipidlar, uglevodlar, mineral moddalar va vitaminlarning normativ koʻrsatkichlari keltirilgan.
- Turli Omillar Ta'sirida Qon Tarkibining O'zgarishi: Bu bobda ovqatlanish va jismoniy mashqlarning qon tarkibiga ta'siri batafsil oʻrganiladi. Xususan, ovqatlanishning qon tarkibidagi glyukoza, oqsil, lipidlar va boshqa moddalar miqdoriga ta'sir etishi, shuningdek, jismoniy mashqlarning gemoglobin, eritrotsitlar, mochevina, kreatinin va boshqa koʻrsatkichlarga ta'sirining tahlili keltirilgan. Qon tarkibining oʻzgarishini sportchining ish qobiliyati va organizmning funksional holati bilan bog'liqligi koʻrsatib oʻtilgan.
- Tekshirish Obektlari va Usullari: Ushbu bobda tadqiqot oʻtkazilgan sportchilar (milliy kurash bilan shugʻullanuvchi oʻgʻil bolalar), ularning yoshi va jismoniy holati haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, qon tarkibini aniqlashda qoʻllanilgan usullar, jumladan, qondagi umumiy oqsil, mochevina, kreatinin va qand miqdorini aniqlash usullari batafsil bayon etilgan.
- Olingan Natijalar va Ularning Tahlili: Bu bobda tadqiqot natijalari jadvallar va grafiklar koʻrinishida taqdim etilgan. Yanvar va mart oylarida olingan natijalar solishtirilib, sportchilarning ovqatlanish holati va qon tarkibidagi koʻrsatkichlar oʻrtasidagi bogʻliqlik tahlil qilingan. Natijalarga koʻra, qondagi oqsil va mochevina miqdori biroz pasaygan boʻlsa-da, kreatinin va qand miqdori oshganligi aniqlangan. Bu oʻzgarishlarning ovqatlanish va trenirovka jarayonlari bilan bog'liq jihatlari koʻrsatib oʻtilgan.
- Xulosa: Yakuniy bobda tadqiqot natijalariga asoslanib, kurashchilarda qon tarkibidagi biokimyoviy oʻzgarishlar ularning ovqatlanish holati, jismoniy faollik darajasi va boshqa omillar bilan bog'liqligi haqidagi xulosalar bayon etilgan. Tadqiqotning kelgusidagi ahamiyati ham ta'kidlangan.