Инглизча бадиий матнларнинг рус ва ўзбек тилларидаги таржималарини ортологик тадқиқи
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi ingliz adabiy matnlarining rus va oʻzbek tillariga qilingan tarjimalarining ortologik jihatlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda adabiy meʼyorlar, jumladan, orfografik, punktuatsion, leksik-semantik, grammatik va stilistik meʼyorlarning tarjima jarayonidagi oʻrni, shuningdek, tilshunoslikda ortologiya tushunchasi va uning tadqiq etilishi bilan bogʻliq nazariy va amaliy masalalar yoritilgan. Ingliz tilidagi badiiy matnlarning rus va oʻzbek tillaridagi tarjimaviy muammolari, muallif va personaj nutqining aniqligi, taʼsirchanligi, sofligi, mazmuni va uslubiy jihatdan toʻgʻri ifodalanishi ortologik nuqtai nazardan tahlil qilingan. Tadqiqot natijasida tarjima jarayonida adabiy meʼyorlardan chekinish holatlari, ularning sabablari va bartaraf etish yoʻllari aniqlanadi hamda xalqaro va mahalliy tilshunoslikdagi dolzarb mavzularda ilmiy-amaliy xulosalar va tavsiyalar beriladi.
Asosiy mavzular
- Ortologiya va tarjima nazariy asoslari: Ortologiya tushunchasining mohiyati, tarjima va adabiy meʼyorlar masalasi, nutqning pragmatik xususiyatlari, til meʼyorlarining shakllanishi va oʻzgarishi, shuningdek, tilshunoslikdagi ortologik tadqiqotlar va ularning ahamiyati haqida nazariy qisqacha maʼlumot beriladi.
- Ingliz badiiy matnlari va ularning ruscha hamda oʻzbekcha tarjimalarining qiyosiy-taqqoslama tahlili: Ingliz tilidagi matnlarning rus va oʻzbek tiliga tarjimalarida orfografik, punktuatsion, leksik va grammatik meʼyorlarning qoʻllanilishi, shuningdek, stilistik va pragmatik jihatlari tahlil qilinadi. Ingliz tilidagi matnlardagi leksik, stilistik va grammatik xususiyatlarning rus va oʻzbek tilidagi tarjimalarda qanchalik toʻgʻri aks etganligi oʻrganiladi.
- Ingliz badiiy matnlaridagi sotsiolingvistik vositalarning rus va oʻzbek tillaridagi tarjimalarda aks etishi: Badiiy asar tarjimasida uslubiy boʻyoqdorlik, kommunikativ belgilardan foydalanish, nutqiy faoliyatning aks etishi kabi jihatlar tadqiq etiladi. Xususan, Artur Konan Doyle asarlari misolida nutq etiketining tarjimadagi aks etishi tahlil qilinadi.