Toksikologiya
Ushbu kitobda toksikologiya fanining asosiy tushunchalari, jumladan, zaharli kimyoviy moddalarning inson va atrof-muhitga ta'siri, ularning klassifikatsiyasi, ishlatilishi, zaharlanish alomatlari va ularning oldini olish choralari, shuningdek, sanoat chiqindilari va atrof-muhitning ifloslanishi kabi muhim mavzular yoritilgan. Kitobda turli pestitsidlar, gerbitsidlar, defolyantlar, fumigantlar, metallar va sanoat toksikologiyasining ekologik muammolari batafsil tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Toksikologiya fani haqida umumiy tushunchalar: Toksikologiya fanining maqsadi va vazifalari, zaharli ximikatlar, chorvachilikda va sanoatda ularning qo'llanilishi, tibbiy va qishloq xo'jalik toksikologiyasi, agronomlar va veterinar mutaxassislar uchun muhimligi yoritilgan.
- Zaharli ximikatlar klassifikatsiyasi: Zaharli ximikatlarning kimyoviy tarkibiga, ishlatilishiga va odam va hayvonlarga ta'siriga qarab klassifikatsiyalash, pestitsidlarning gigienik me'yorlari va zaharliligi bo'yicha tasniflash tushuntirilgan.
- Zaharlanish to'g'risida tushuncha: Zaharlarning organizmga kirishi va chiqib ketishi, zaharlanish mexanizmi, birdaniga va surunkasiga zaharlanish, zaharli dozalar haqida ma'lumot berilgan.
- Fosfororganik pestitsidlar toksikologiyasi: Fosfororganik pestitsidlarning qo'llanilishi, ularning toksikologik xossalari, zaharlanish alomatlari va ularning oldini olish choralari batafsil yoritilgan.
- Xlororganik pestitsidlar toksikologiyasi: Xlororganik pestitsidlar, jumladan DDT, geksaxloran, geptaxlor va xlorindan kabi vositalarning toksikologik xususiyatlari, zaharlanish alomatlari va ishlatilishida ehtiyot choralari tushuntirilgan.
- Simob birikmalari toksikologiyasi: Simobning kimyoviy xossalari, tabiatda tarqalishi, qishloq xo'jaligida ishlatilishi, zaharlanish alomatlari va uni oldini olish choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Mis birikmalari toksikologiyasi: Misning kimyoviy xossalari, tabiatda tarqalishi, qishloq xo'jaligida ishlatilishi, zaharlanish alomatlari va uni oldini olish choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Mishyak birikmalari toksikologiyasi: Mishyakning kimyoviy xossalari, tabiatda tarqalishi, ishlatilishi, zaharlanish alomatlari va uni oldini olish choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Gerbitsidlar toksikologiyasi: Dehqonchilikda gerbitsidlarning ahamiyati, ularning klassifikatsiyasi, kimyoviy tarkibi va ta'siri, zaharlanishni oldini olish choralari tushuntirilgan.
- Defolyantlar va desikantlar toksikologiyasi: Defolyantlar va desikantlarning ta'riflari, ishlatiladigan turlari, ularning fizika-kimyoviy va toksikologik xususiyatlari, atrof-muhitga va insonga ta'siri yoritilgan.
- Fumigantlar va nematotsid preparatlar toksikologiyasi: Fumigantlar va nematotsidlar haqida tushuncha, ularning qo'llanilishi, metil bromid, geksaxlorbutadien, dixloretan, metilxlorid va fostoksinning toksikologik xususiyatlari, zaharlanish alomatlari va oldini olish choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Zaharli ximikatlarni tashish, saqlash va ishlatish toksikologiyasi: Zaharli ximikatlarni tashish, saqlash va ishlatishda umumiy qoidalar, xavfsizlik choralari, himoya vositalari va sanitariya-gigienik talablar bayon etilgan.
- Sanoat ishlab chiqarishda hosil bo'ladigan zaharli chiqindilar toksikologiyasi: Sanoatda hosil bo'ladigan zaharli moddalarning atmosfera, suv va tuproqqa tarqalishi va ularning zaharlilik xususiyatlari, avtotransport chiqindilarining ta'siri va ulardan muhofaza choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Sanoat ishlab chiqarishda gigienaning toksikologik ahamiyati: Sanoat ishlab chiqarishda zaharli ximikatlarning hosil bo'lishi, ularning tasnifi, avtotransport vositalarining zararli ta'siridan saqlanish va sanoatda zaharlanishning oldini olishda sanitariya-gigienik talablar bayon etilgan.
- Toksikologiyaning ekologik muammolari: Pestitsidlar, og'ir metallar va sanoat chiqindilarining atrof-muhitga, inson va ekologiyaga ta'siri, ularning zaharliligini kamaytirish tadbirlari va muhofaza qilish choralari yoritilgan.