Qurilish materiallari va metallar texnologiyasi

Ushbu kitob "Qurilish materiallari va metallar texnologiyasi" fanidan o'tiladigan ma'ruzalar matnlari to'plami bo'lib, unda qurilish materiallari va metallar texnologiyasi fanining asosiy tushunchalari, ularning turlari, xossalari, ishlab chiqarish texnologiyalari hamda qo'llanilish sohalari batafsil yoritilgan. Kitobda qurilish materiallarining fizikaviy, mexanik, kimyoviy xossalari, betonlar, temir-beton konstruksiyalari, metallar, qotishmalar, payvandlash va kavsharlash jarayonlari kabi keng qamrovli ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, turli xildagi metallar va ularning qotishmalarning xossalari, ularni sanoatda qo'llanilishi haqida ham ma'lumotlar keltirilgan. Kitob umumiy qilib aytganda, qurilish materialshunosligi va metallshunoslik sohasida talabalarga keng ma'lumot berishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

Qurilish materiallarining asosiy xossalari: Qurilish materiallarining asosiy xossalari 3 guruhga bo'linadi: Fizik xossalari, Mexanik xossalari, Suv va sovuq ta'siri bilan bog'liq xossalari. Har bir guruhga kiruvchi xossalarning mohiyati va ularni aniqlash usullari batafsil yoritilgan.
Tabiiy tosh materiallar: Tabiiy tosh materiallari tog' jinslaridan olinadi. Tog' jinslarining turlari, ularning hosil bo'lish jarayonlari va tabiatda tarqalishi hamda ularning fizikaviy-mexanik xossalari va turlari haqida ma'lumot berilgan.
Mineral bog'lovchi moddalar: Organik va noorganik bog'lovchi moddalar hamda ularning turlari, xossalari, ishlab chiqarish texnologiyalari va qo'llanilish sohalari haqida ma'lumot berilgan. Jumladan, sement, ohak, gips, bitum va qatron asosida tayyorlanadigan materiallar haqida batafsil to'xtalgan.
Betonlar: Betonning umumiy ma'lumotlari, uning turlari va xossalari, jumladan, betonning mexanikaviy xossalari (mustahkamlik, qattiqlik), fizikaviy xossalari (zichlik, issiqlik o'tkazuvchanlik), kimyoviy xossalari (korroziyaga chidamlilik) hamda beton qorishmalarining reologik va texnologik xossalari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Temir-beton: Temir-betonning mohiyati, uning turlari, xossalari, ishlab chiqarish texnologiyalari va qo'llanilishi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Temir-beton konstruksiyalarining turlari, ularning xossalari va qo'llanilishi hamda ularni tayyorlash usullari haqida ma'lumot berilgan.
Qurilish qorishmalari: Qurilish qorishmalarining turlari, xossalari, mustahkamligi, sovuqqa chidamliligi, oson yotqizuvchanligi, suriluvchanligi, suv saqlab qolish xususiyatlari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Qurilish qorishmalarining tarkibi, ularni tayyorlash va tashish jarayonlari hamda ularning asosiy nuqsonlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Organik bog'lovchi materiallar: Organik bog'lovchi moddalar, jumladan bitum va qatronlar, ularning xossalari, ishlab chiqarish texnologiyalari va qo'llanilish sohalari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Shuningdek, organik bog'lovchilar asosida tayyorlanadigan asfalt qorishmalari, asfalt betonlar, tombop materiallar va gidroizolyatsiya materiallari haqida ma'lumot berilgan.
Metallar haqida umumiy ma'lumotlar: Metallarning umumiy ma'lumotlari, ularning fizikaviy, kimyoviy, mexanikaviy va texnologik xossalari, metallarning birlamchi kristallanishi, kristallarning tuzilishi va panjaralari, metallarning xossalari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
CHo'yan va po'lat ishlab chiqarish: Temir rudalarining turlari va ularning tarkibi, ishlatiladigan yoqilg'i turlari, domna pechlarining tuzilishi va ishlashi, shuningdek cho'yan va po'lat ishlab chiqarish texnologiyalari hamda ularning turlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Marten pechlarida, kislorod konvertorida,elektr pechlarda po'lat ishlab chiqarish.: Marten usuli, kislorodli konvertorlar va elektr pechlarida po'lat ishlab chiqarish texnologiyalari, ularning tuzilishi va ishlash usullari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Qotishmalar.Ikki komponentli sistemalarning holat diagrammalari: Qotishmalar va ularning turlari, qotishmalarning holat diagrammalari, jumladan temir-sementit holat diagrammasi, fazalar qoidasi hamda uglerodli po'latlar va cho'yanlarning klassifikatsiyasi haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Qotishmalarni termik ishlash: Qotishmalarni termik ishlash jarayonlari, jumladan po'latni qizdirish vaqtini aniqlash, uning strukturasi va mexanik xossalarining о‘zgarishi, austenitning uzliksiz sovitilishida parchalanishi haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Quymakorlik.Quyma olishning maxsus usullari: Quymakorlikning umumiy ma'lumotlari, uning turlari va xarakteri, qoliplar klassifikatsiyasi, metall va qotishmalarning xossalari, quyma olishning maxsus usullari hamda ularni tayyorlash jarayonlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Konstruksion materiallarni bosim bilan ishlash: Konstruksion materiallarni bosim bilan ishlash usullari, jumladan prokatlash, kiryalash, preslash, bolg‘alash, shtamplash, list shtamplash hamda metallarni kesish jarayonining turlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Konstruksion materiallarni payvandlash va kavsharlash: Metallarni payvandlash usullari, jumladan gazaviy va elektr payvandlash usullari, payvandlash choklari va ularning turlari, payvandlashda ishlatiladigan materiallar hamda payvandlash jarayonini nazorat qilish haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar: Kitobni tayyorlashda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.