Arundo ва haplophyllum алкалоидлари орасидан психотроп воситаларни излаш
Ushbu avtoreferat O'zbekistonda keng tarqalgan Haplophyllum perforatum (Toshbaqatol) va Arundo donax o'simliklaridan olingan asosiy alkaloidlar - skimmianin va donaksinning farmakologik va psixotrop xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan ilmiy tadqiqot ishining qisqacha mazmunini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda ushbu alkaloidlarning markaziy nerv sistemasiga ta'siri, jumladan, ularning antidepressant va afrodiziak xususiyatlari o'rganilgan. Skimmianin kuchliroq antidepressant ta'sirga ega ekanligi va uni boshqa antidepressantlar bilan solishtirganda afzalliklari borligi, donaksin esa afrodiziak ta'sirga ega ekanligi va u Yoximbindan ustun turishi isbotlangan.
Asosiy mavzular
- Skimmianinning antidepressant xususiyatlari: Haplophyllum perforatum (Toshbaqatol) o'simligidan ajratilgan skimmianin alkaloidining antidepressant ta'siri o'rganilgan. Tadqiqotlar natijasida skimmianin boshqa ma'lum antidepressantlar, xususan, amitriptilindan ko'ra kuchliroq antidepressant ta'sirga ega ekanligi aniqlangan. Bundan tashqari, skimmianin M-xolino va a-adrenoreseptorlarini bloklamasligi aniqlangan.
- Donaksinning afrodiziak xususiyatlari: Arundo donax o'simligidan olingan donaksin alkaloidining afrodiziak ta'siri o'rganilgan. Donaksin 5HT2s retseptorlari orqali ta'sir qilib, yoximbindan ko'ra kuchliroq afrodiziak ta'sirga ega ekanligi aniqlangan. Tadqiqotda donaksinning psixostimulyator va anksiolitik ta'sirlari ham o'rganilgan.
- O'simlik alkaloidlarining farmakologik tadqiqoti: Ushbu dissertatsiya jahon farmakologiyasi va O'zbekistonning o'simliklar kimyosi sohasidagi tadqiqotlar natijalariga asoslanadi. Tadqiqotda ishlatilgan Haplophyllum perforatum va Arundo donax o'simliklari hamda ularning asosiy alkaloidlari skimmianin va donaksinning farmakologik va toksikologik xususiyatlari keng o'rganilgan.