Ғўзанинг интрогрессив тизмаларини биотик стрессларга толерантлигини ўрганиш асосида навлар яратиш

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi G.hirsutum L. (paxta)ning introgressiv liniyalari asosida introgressiv liniyalarning biotik stresslarga chidamliligini o'rganish orqali yangi navlarni yaratishga bag'ishlangan. Tadqiqot jarayonida paxta seleksiyasida introgressiv chatishtirish usullaridan foydalanib, kasalliklar va zararkunandalarga chidamli, yuqori hosildorlikka ega bo'lgan yangi navlar yaratishning nazariy va amaliy masalalari o'rganilgan. Tadqiqot natijasida "Ishonch" navli yangi paxta navi yaratilgan va patentlangan. Dissertatsiyada paxta o'simligining asosiy kasalliklari, jumladan Verticillium wilt (wilting) ga chidamlilik genetikasi, introgressiv liniyalarning turli sharoitlarga moslashuvchanligi, ularning ho'l o'tish davridagi o'zgaruvchanligi va irsiylanishi tadqiq qilingan. Shuningdek, ushbu navlarning zararkunandalar (paxta biti va o'rgimchak kana)ga chidamliligi ham o'rganilgan.

Asosiy mavzular

Paxta seleksiyasida introgressiv liniyalardan foydalanish: Dissertatsiyada introgressiv liniyalarni o'rganish va ulardan foydalangan holda paxtaning yangi navlarini yaratish usullari tahlil qilingan. Xususan, yo'vvoyi turlardan olingan introgressiv liniyalarning biotik stresslarga chidamliligi, ya'ni wilting, zararkunandalarga chidamliligi o'rganilgan. Tadqiqotda ushbu liniyalarning genetik potensiali, irsiylanishi va o'zgaruvchanligi o'rganilib, yangi navlarni yaratishda ulardan foydalanishning samaradorligi ko'rsatilgan.
Verticillium wilt kasalligiga chidamlilik genetikasi: Ushbu mavzu doirasida paxta o'simligining Verticillium wilt kasalligiga chidamliligi genetikasi o'rganilgan. Tadqiqotda tuproqdagi infeksiya yukining kasallanish darajasiga ta'siri, haroratning o'zgarishi va uning kasallik rivojlanishiga ta'siri tahlil qilingan. Shuningdek, introgressiv liniyalar va ularning avlodlarida ushbu kasallikka chidamlilikning irsiylanishi o'rganilgan.
Zararkunandalarga (paxta biti va o'rgimchak kana) chidamlilik: Dissertatsiyada paxta o'simligining paxta biti va o'rgimchak kana kabi zararkunandalarga chidamliligi ham tadqiq qilingan. Introgressiv liniyalar va ularning duragaylari ushbu zararkunandalarga nisbatan yuqori chidamlilik ko'rsatgan. Bu esa ulardan yangi navlar yaratishda foydalanish imkoniyatlarini ko'rsatadi.
Paxta navlarini yaratish va ularning seleksion qiymati: Tadqiqot natijasida introgressiv liniyalar va ularning Duragaylari asosida "Ishonch" navli yangi paxta navi yaratilgan. Ushbu nav biotik stresslarga, jumladan wilting va zararkunandalarga chidamliligi bilan ajralib turadi. Shuningdek, u yuqori hosildorlikka va sifatli tolaga ega. Tadqiqotda shuningdek, boshqa introgressiv liniyalar ham ajratib olingan va ularning seleksion qiymati baholangan.