Гўшт-сут корхоналари хом ашё ва материаллари
Ushbu kitob "G'sht-sut korxonalari xom ashyo va materiallari" fanidan O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligining Toshkent Kimyo Texnologiya Instituti "Oziq – Ovqat Mahsulotlari Texnologiyasi" Fakulteti "Konservalangan Oziq Ovqat Mahsulotlari Texnologiyasi" Kafedrasi tomonidan tayyorlangan o'quv-uslubiy qo'llanmadir. Unda asosan g'isht va sut sanoati uchun xom-ashyo materiallari, ularning kimyoviy tarkibi, foydali xususiyatlari va ulardan tayyorlanadigan mahsulotlar haqida batafsil ma'lumot berilgan. Kitobda chorva mollari zotlari, ularning sut va go'sht berish xususiyatlari, sut va sut mahsulotlarining ahamiyati, ularning tarkibiy qismlari, tayyorlanish jarayonlari va saqlash sharoitlari haqida ham ma'lumotlar mavjud. Shuningdek, kitobda qo'shimcha materiallar, masalan, kraxmal, shakar, tuz, ziravorlar, konservantlar va ularning qo'llanilishi haqida ham so'z yuritilgan. Kitob bakalavriatura talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, O'zbekistonning oziq-ovqat sanoati sohasidagi mutaxassislari uchun ham foydali manba hisoblanadi.
Asosiy mavzular
- G'usht korxonalari asosiy xom-ashyolari: Ushbu mavzuda qoramol, qo'y, echki, cho'chqa kabi chorva mollari go'shti, ularning zotlari, vazni, go'shtining sifati haqida ma'lumot berilgan. Qoramolning "Kul rang Ukraina", "Astraxan", "Qozoq oq boshli", "Yaroslav", "Xolmogor" zotlari, ularning go'sht va sut berish xususiyatlari tavsif etilgan. Shuningdek, qo'y va echki zotlarining ham go'sht va sut berish xususiyatlari haqida so'z yuritilgan.
- Submahsulotlar: Mavzuda chorva mollarining ichki organlari (jigar, buyrak, yurak, o'pka va boshqalar) va ularning oziqaviy qiymati, I va II toifadagi submahsulotlar haqida ma'lumot berilgan. Jigar va buyrakning kimyoviy tarkibi, o'pkaning tuzilishi va vazifasi ham tushuntirilgan.
- Endokrin va maxsus xom-ashyo materiallari: Ushbu mavzuda hayvonlarning ichki organlari, ya'ni oshqozon, ichaklar, shuningdek, ularning qon va yog'larining kimyoviy tarkibi, ulardan tayyorlanadigan mahsulotlar haqida so'z yuritilgan. Xususan, ichaklarning tuzilishi, ularni qayta ishlash usullari va saqlash sharoitlari batafsil yoritilgan.
- Yordamchi materiallar: Mavzuda kraxmal, shakar, tuz, ziravorlar va ularning oziq-ovqat sanoatida, xususan, kolbasa ishlab chiqarishda qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan. Keng tarqalgan ziravorlar, ularning turlari va ta'siri, shuningdek, piyoz va sarimsoqpiyozning foydali xususiyatlari ham ko'rsatib o'tilgan.
- Sutdan foydalanish tarixiy ocherk: Ushbu mavzu sutning qadimdan boshlab hozirgi kungacha bo'lgan tarixi, uni iste'mol qilishning ahamiyati, sutning oziqaviy va shifobaxsh xususiyatlari haqida batafsil ma'lumot beradi. Qadimiy davrlarda sutdan dorivor sifatida foydalanilgani, uni ishlab chiqarish texnologiyalarining rivojlanishi haqida ham so'z yuritilgan.
- Turli chorva mollarining suti: Mavzuda qoramol, qo'y, echki, tuyoq, yak, biya, tuya, bug'u, xachir va boshqa sut emizuvchi hayvonlarning sutlari, ularning kimyoviy tarkibi, oziqaviy qiymati va iste'molga yaroqliligi haqida ma'lumot berilgan. Ayniqsa, qo'y va echki sutining o'ziga xos xususiyatlari va ulardan tayyorlanadigan mahsulotlar haqida batafsil so'z yuritilgan.