Этноэкологик маданиятнинг географик жиҳатлари (Фарғона водийси мисолида)
Ushbu dissertatsiya avtoreferati N.U. Komilova tomonidan tayyorlangan bo'lib, unda Farg'ona vodiysi aholisining etnoekologik madaniyatining geografik jihatlari, tabiiy resurslardan foydalanishning an'anaviy usullari va ularning ijtimoiy-ekologik oqibatlari ilmiy asosda tahlil qilingan. Tadqiqotda Farg'ona vodiysining etnoekologik rivojlanishining hududiy, tabiiy-iqlim, ijtimoiy-iqtisodiy va demografik omillari o'rganilgan. Natijada, vodiyning 4 ta etno-landshaft mintaqasi va 17 ta etno-geografik hududga ajratilishi, hamda bu hududlarda tabiiy resurslardan foydalanishning 3 davrga bo'lingan tahlili keltirilgan. Shuningdek, mahalliy aholining an'anaviy bilimlari, tajribalari va tabiatga munosabati asosida hududning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini ta'minlashga qaratilgan taklif va tavsiyalar berilgan. Tadqiqot natijalari amaliyotda qo'llash uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Dunyoda aholi sonining ortishi va iqtisodiyot tarmoqlarining rivojlanishi natijasida tabiiy resurslardan foydalanish ko'lamining kengayib borishi, bu esa ijtimoiy-ekologik muammolarni keltirib chiqarmoqda. Shu sababli, mahalliy aholining an'anaviy bilimlari va tabiatdan foydalanish usullarini o'rganish muhim ahamiyat kasb etadi.
- Tadqiqotning obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti Farg'ona vodiysi aholisining etnoekologik madaniyatining hududiy jihatlari hisoblanadi. Tadqiqot predmeti esa Farg'ona vodiysi aholisining etnoekologik madaniyatining ijtimoiy geografik jihatlarini hisobga olgan holda, tabiiy resurslardan foydalanish usullarini takomillashtirish masalalaridir.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Ilk bor Farg'ona vodiysi aholisining etnoekologik madaniyatini shakllanishiga ta'sir etuvchi tabiiy, ijtimoiy va xo'jalik omillarining hududiy xususiyatlari aniqlangan. Shu asosda vodiy 4 ta etno-geografik mintaqaga va 17 ta etno-geografik rayonga ajratilgan.
- Tadqiqotning amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari Farg'ona vodiysida tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish bo'yicha dasturlarni takomillashtirish, ta'lim tizimida o'quv qo'llanmalar va darsliklar tayyorlashda hamda hududning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini ta'minlashda foydalanish mumkin.
- Tadqiqot natijalarining amaliy qo'llanilishi: Tadqiqot natijalari bo'yicha takliflar va tavsiyalar O'zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri qo'mitasi hamda Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo'mitasiga taqdim etilgan va amalda qo'llanilgan.