Ўзбек халқ мақоллари шаклланишининг лингвистик асослари ва прагматик хусусиятлари

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi o'zbek xalq maqollarining lingvistik asoslari va pragmatik xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda maqollarning shakllanishi, ularning ma'no jihatlari, grammatik tuzilishi va qo'llanilish doirasi chuqur tahlil qilingan. Muallif maqollarning tilshunoslik, folkloristika, etnografiya va boshqa fanlar bilan aloqadorligini ochib bergan hamda ularning nutqdagi o'rni va pragmatik funksiyalarini ko'rsatib bergan. Dissertatsiyada maqollarning turli lingvistik va ekstralingvistik omillar asosida shakllanishi, ularning idiomatik birliklar, iboralar, matallar bilan o'zaro munosabati hamda ko'chma ma'nolari atroflicha o'rganilgan. Tadqiqot natijalari o'zbek tilshunosligi uchun muhim nazariy va amaliy ahamiyatga ega.

Asosiy mavzular

• Maqollarning lingvistik asoslari: Ushbu qismda maqollarning grammatik tuzilishi, semantik va stilistik xususiyatlari, shakllanishi lingvistik omillar asosida o'rganilgan. Jumladan, maqollarning idiomatik birliklar, iboralar, matallar bilan o'zaro munosabati, ularning til tizimidagi o'rni hamda paydo bo'lishi bilan bog'liq lingvistik omillar tahlil qilingan.
• Maqollarning pragmatik xususiyatlari: Bu qismda maqollarning nutqdagi pragmatik funksiyalari, kommunikativ xususiyatlari, ijtimoiy shartlangan ma'nolari, jumladan, hayvon nomlari, kasb-kor, diniy tushunchalar, tabiat hodisalari, vaqtga oid nomlar kiritilgan ma'nolarning tahlili berilgan. Shuningdek, maqollarning ijtimoiy-madaniy kontextda qo'llanishi va ularning nutqiy samaradorligi ham ko'rib chiqilgan.
• Maqollarning shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar: Tadqiqotda maqollarning shakllanishiga ta'sir etuvchi intralingvistik va ekstralingvistik omillar, jumladan, folklor janrlari (rivoyatlar, latifalar, afsonalar, topishmoqlar), diniy tushunchalar, hayotiy tajribalar, urf-odatlar, o'yinlar, tabiat hodisalari, shaxsga oid xususiyatlar va boshqa omillar tahlil qilingan.