Атроф-муҳитдаги ҳавонинг ифлосланиш даражасини аниқлашда АКТдан фойдаланиш
Ushbu bitiruv malakaviy ishda atrof-muhitdagi havoning ifloslanish darajasini aniqlashda AKTdan foydalanish bo'yicha tadqiqot olib borilgan. Tadqiqotning maqsadi atmosfera havosidagi inson sog'lig'iga ta'sir ko'rsatuvchi zararli gazlar miqdorini aniqlashning dastlabki ko'nikmalarini olishdan iborat. Ishlab chiqilgan aniqlash tizimi mavjud qurilmalardan aniqligi va iqtisodiy jihatdan arzonligi bilan ajralib turadi. Ushbu tizim mikroprotsessorlarni boshqarish tizimiga asoslangan bo'lib, nazorat sifatini sezilarli darajada yaxshilaydi.
Asosiy mavzular
- Atmosfera haqida umumiy tushuncha: Atmosfera Yer yuzasining himoya qatlami bo'lib, tirik organizmlarni zararli nurlanishdan va kosmik jismlardan himoya qiladi. U er yuzasidagi issiqlikni saqlaydi va hayot uchun zarur kislorod manbai hisoblanadi. Atmosfera troposfera, stratosfera, mezosfera, termosfera va ekzosfera kabi qatlamlarga bo'linadi.
- Atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbalar: Atmosfera tabiiy (kosmik changlar, vulqon otilishi) va antropogen (transport, sanoat, qishloq xo'jaligi) omillar ta'sirida ifloslanadi. Avtomobil transporti va energetika sanoati havoning ifloslanishiga asosiy hissa qo'shadi.
- Havoning ifloslanishi natijasida vujudga keladigan salbiy holatlar: Havoning kuchli ifloslanishi inson salomatligiga salbiy ta'sir ko'rsatadi, turli kasalliklarga (teri, jigar, nafas yo'llari) olib keladi. Shuningdek, o'simlik va hayvonlarga ham zarar yetkazadi, hosildorlikni pasaytiradi va iqlim o'zgarishiga sabab bo'ladi.
- Atmosferani muhofaza qilish: Atmosferani muhofaza qilishda ekologik ta'lim-tarbiya muhim o'rin tutadi. Tozalash qurilmalarini o'rnatish, chiqindisiz texnologiyalarga o'tish, transportni tartibga solish va shaharlarni ko'kalamzorlashtirish havoning ifloslanishini kamaytirishga yordam beradi.
- Atmosfera ifloslanishining umumiy ko'rsatkichini hisoblash: Atmosfera ifloslanishini baholash uchun havoda ifloslanishning o'rtacha miqdori, standart og'ish va maksimal nopoklik kontsentratsiyasi kabi ko'rsatkichlar qo'llaniladi. Integral ko'rsatkich (IZA) hisoblash usuli ham mavjud.
- Atmosfera havosini geoinformatsion tizimlar yordamida motorli vositalar bilan ifloslanishini baholash usuli: Motorli vositalarning chiqindilarini aniqlash va atmosfera havosining ifloslanishini baholash uchun GIS texnologiyasidan foydalanish mumkin. Bu yangi tizim yangi tizim va texnik darajada tadqiqot o'tkazish imkonini beradi.
- Boshqarish tizimining elektrik sxemasini ishlab chiqish: Inson salomatligi va mehnat qobiliyati atrof-muhit holatiga, jumladan, harorat va namlikka bog'liq. CO2, uchuvchi organik birikmalar va karbon monoksit kabi omillar ham muhim ahamiyatga ega.
- Texnologik jarayonni AKT asosida boshqarish texnologiyasi: Arduino UNO mikrokontrolleri va unga ulangan sensorlar yordamida havoning ifloslanish darajasini aniqlash mumkin. Bu tizim avtomatika va robototexnika sohalarida qo'llaniladi.
- Arduino dasturiy ta'minotini o'rnatish: Arduino IDE dasturiy ta'minotini kompyuterga o'rnatish va Arduino UNO platasini COM portiga ulab, dasturni yuklash jarayoni tushuntirilgan.
- Qurilmani yaratish, Dasturiy ta'minot qismi va kontrollerga yuklanishi: Qattiq zarralar, gazlar, NO2 va ozonli sensorlar yordamida havoning ifloslanishini aniqlash uchun qurilma yaratilgan. Sensorlarning ishlash prinsipi va ularni ulash sxemalari ko'rsatilgan.
- Hayot faoliyati xavfsizligi: Zararli moddalar inson organizmiga turli yo'llar bilan kirib, salbiy ta'sir ko'rsatadi. Moddalar kislotalar, ishqorlar, xlor, ftor, oltingugurt va azot tarkibli birikmalar, xushbuy aminlar, mutagen va kang'erogen moddalar kabi turlarga bo'linadi.