Радиочастота спектри, радиоэлектрон воситалар ва электромагнит мослашувга оид атамаларнинг русча-ўзбекча изоҳли луғати

Ushbu lug‘at O‘zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi «UNICON.UZ» Davlat unitar korxonasi tomonidan nashr etilgan bo‘lib, radioaloqa, radioelektron vositalar va elektromagnit moslashuvga oid ruscha-o‘zbekcha izohli lug‘atni o‘z ichiga oladi. Lug‘at klassik tushunchalar va ularning izohlarini hamda zamonaviy radiotexnologiyalarda qo‘llaniladigan tushunchalarni o‘z ichiga oladi. Lug‘at alifbo tartibida joylashtirilgan alohida lug‘at maqolalari ko‘rinishida tuzilgan va uchta yo‘nalish: radiochastota spektri, radioelektron vositalar va elektromagnit moslashuvga oid rus va o‘zbek tillaridagi (lotin hamda kirill alifbosidagi) atamalar va ularning ta’riflari (izohlari) ni o‘z ichiga oladi. Atamalar rus alifbosi tartibida joylashtirilgan. Lug‘atning asosini Xalqaro elektraloqa ittifoqi (XEI) radioaloqa reglamentida, XEI-R radioaloqa sektori tavsiyalarida, O‘zbekiston standartlarida va ilmiy maqolalarda ifodalangan atama va ta’riflar tashkil etadi. Lug‘at quyidagicha tuzilgan: chap tomonda uch tildagi – rus, o‘zbek (lotin hamda kirill alifbosida) va ingliz tillaridagi atamalar keltirilgan; o‘ng tomonda rus va o‘zbek tillari (lotin hamda kirill alifbosi)da ta’rif keltirilgan. Ayrim hollarda, ma’nosi jihatidan bir-biriga yaqin atamalar ta’riflari bilan keltirilgan, chunki texnik adabiyotlarda xilma-xil analoglar uchraydi. Lug‘at tarkibiga yuqorida tilga olingan yo‘nalishlar bo‘yicha, shuningdek, elektrodinamika asoslariga va radioto‘lqinlarning tarqalish qonuniyatlari tavsifiga taalluqli radioaloqada qo‘llaniladigan 1300 ga yaqin atama kiritilgan. Turli ko‘rinishdagi elektromagnit xalaqitlar, radiopelengatsiya, turli mobil radioxizmatlarning ishlashi va xususan, yaqin navigatsiya radiotexnika vositalari bilan bog‘liq atama va ta’riflarga alohida e’tibor berilgan. Lug‘atda kattaliklar birliklari Xalqaro birliklar tizimi (SI) ga muvofiq berilgan. Lug‘at tarkibiga unda uchraydigan qisqartmalar ro‘yxati, foydalanilgan manbalar ro‘yxati hamda rus, o‘zbek (lotin hamda kirill alifbosida) va ingliz tillaridagi atamalarning alifbo ko‘rsatkichi kiritilgan. Lug‘at radioaloqa mutaxassislariga RChS dan oqilona foydalanish bilan bog‘liq vazifalarni hal etishda va mavjud elektromagnit vaziyatda REV dan foydalanishda qo‘llash uchun tavsiya etiladi.

Asosiy mavzular

• Radioaloqa va elektromagnit moslashuv terminlarining ruscha-o‘zbekcha izohli lug‘ati: Ushbu lug‘at radioaloqa, radioelektron vositalar va elektromagnit moslashuvga oid rus va o‘zbek tillaridagi terminlarning izohli lug‘atini taqdim etadi. Unda radiochastota spektri, radioelektron vositalar va elektromagnit moslashuvga oid terminlar va ularning izohlari keltirilgan.
• Atamalarning rus, o‘zbek va ingliz tillaridagi ko‘rsatkichi: Lug‘atda keltirilgan atamalarning rus, o‘zbek (lotin va kirill alifbosida) va ingliz tillaridagi ko‘rsatkichlari mavjud. Bu esa foydalanuvchilarga qidiruv jarayonini osonlashtiradi.
• Qisqartmalar va foydalanilgan manbalar: Lug‘at tarkibiga uchraydigan qisqartmalar ro‘yxati va foydalanilgan manbalar ro‘yxati ham kiritilgan. Bu esa kitobning ilmiy salmog‘ini oshiradi.