Ёғоч конструкциялари

Ushbu kitob yog'och konstruksiyalar bo'limini o'rganish uchun mo'ljallangan o'quv qo'llanmadir. Unda yog'och materiallarining turlari, ularning fizik-mexanik xossalari, yog'och konstruksiyalar elementlarini loyihalash va hisoblash usullari atroflicha tushuntirilgan. Har bir mavzu nazariy ma'lumotlar, rasmlar va nazariy savollar bilan boyitilgan. Kitobda yog'och konstruksiyalarning tarixiy rivojlanishi, turli xil elementlar (ustunlar, to'sinlar, fermalar, arkalar, ramalar, panellar, to'shamalar) va ularning hisob-kitobi hamda qo'llanilishi haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Yog'och materiallarining mustahkamligi, egiluvchanligi, qattiqligi, namlikka chidamliligi kabi muhim xossalari ham tahlil qilingan. Shuningdek, yog'och konstruksiyalarni shikastlanishdan va olovdan himoya qilish usullari ham yoritilgan. Kitob talabalarga yog'och konstruksiyalar sohasida chuqur bilim berishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

1. Yog'och konstruksiyalarining rivojlanish tarixi: Bu mavzu yog'och konstruksiyalarining qadim zamonlardan hozirgi kungacha bo'lgan rivojlanish tarixini o'rganadi. Yog'ochning qurilish materiallaridan biri sifatida qadimgi davrlarda qo'llanilishi, turli sivilizatsiyalarda yog'ochdan yasalgan inshootlar, yog'och konstruksiyalar sohasidagi ilmiy kashfiyotlar va ularning rivojlanishiga hissa qo'shgan olimlar haqida ma'lumot beriladi. Turli davrlarda yog'och konstruksiyalarning shakllanishi va ulardan foydalanishning zamonaviy usullari ham tahlil qilingan.
2. Yog'och konstruksiyalarining turlari va qo'llanish sohalari: Ushbu mavzu yog'och konstruksiyalarining turli turlarini, ularning afzalliklari va kamchiliklarini, qo'llanish sohalarini o'rganadi. Yog'och materiallarining o'ziga xos xususiyatlari, ularni tabiiy omillardan (chimrilish, yong'in) himoya qilish usullari haqida batafsil ma'lumot beriladi. Turli yog'och turlari, ularning xossalari va ulardan qanday konstruktiv elementlar tayyorlanishi ham tushuntirilgan.
3. Yog'och konstruksiyalar uchun materiallar. Yog'ochning fizik-mexanik xossalari: Mavzu yog'och materiallarining xossalari, ularning turlari va qo'llanilish sohalari haqida ma'lumot beradi. Yog'ochning zichligi, mustahkamligi, qattiqligi, egiluvchanligi kabi fizik-mexanik xossalari, ularning namlik va boshqa omillarga bog'liqligi batafsil tahlil qilinadi. Turli yog'och turlari va ularning konstruksiyada qo'llanilishi ham ko'rib chiqiladi.
4. Yog'och elementlarni chegaraviy holatlar bo'yicha hisoblash: Ushbu mavzu yog'och konstruksiya elementlarining turli yuklamalar ostida chegaraviy holatlarini hisoblash usullarini o'rganadi. Yuklar tasnifi, me'yoriy va hisobiy yuklamalar, yog'ochning hisobiy qarshiliklari va ularni aniqlash usullari batafsil tushuntirilgan. Chegaraviy holatlar (zavallanish va deformatsiyalanish) tushunchasi va ularni hisoblash formulalari ham berilgan.
5. Yog'och ramalarni loyihalash va hisoblash: Mavzu yog'och ramalarning turlari, ularning tuzilishi, afzalliklari, kamchiliklari va qo'llanish sohalari haqida ma'lumot beradi. Ramalarning statik sxemalari, ularni hisoblash usullari va turli yuklamalar ostida ularning ishlashi batafsil ko'rib chiqiladi. Yog'och ramalarni loyihalash va hisoblash bo'yicha nazariy bilimlar berilgan.
6. Yog'och konstruksiya elementlarini siqilishga va cho'zilishga hisoblash: Ushbu mavzu yog'och konstruksiya elementlarining siqilish va cho'zilishga hisoblash usullarini o'rganadi. Siqilishga ishlaydigan elementlar (ustunlar, qanotlar), ularning kesim yuzalarini aniqlash va mustahkamlikka tekshirish usullari batafsil tushuntirilgan. Cho'ziluvchi elementlar, ularning konstruktsiyasi va hisoblash usullari ham o'rganiladi.
7. Yog'och konstruksiya elementlarini egilishga hisoblash: Mavzu yog'och konstruksiya elementlarining egilishga hisoblash usullarini o'rganadi. Egiluvchi elementlar (to'sinlar), ularning kesim yuzalarini aniqlash, turli yuklamalar ostida egilish momentini hisoblash va ularning mustahkamlikka tekshirish usullari batafsil tushuntirilgan. Egilishga chidamlilik va egilish deformatsiyasining hisob-kitobi ham ko'rsatilgan.
8. Yog'och konstruksiya elementlarining birikmalari. Ro'para va uyib biriktirish: Ushbu mavzu yog'och konstruksiya elementlarining turli birikma turlari, ularning ishlash sxemalari va mustahkamligini tekshirish usullari haqida ma'lumot beradi. Yelimli, nagelli, vintli va mixli birikmalar, ularning afzalliklari va kamchiliklari, shuningdek, ularning konstruksiyada qo'llanilishi batafsil ko'rib chiqiladi.
9. Elimli va nagelli birikmalar: Mavzu elimli va nagelli birikmalar turli ko'rinishlari, ularning konstruksiyada qo'llanilishi, elimlash usullari va elimlash uchun ishlatiladigan materiallar haqida ma'lumot beradi. Elimli va nagelli birikmalarning afzalliklari va kamchiliklari ham tahlil qilingan.
10. Yog'och panellari va to'shamalarni loyihalash va hisoblash: Ushbu mavzu yog'och panellari va to'shamalarning turlari, ularning yuk ko'tarish elementlari va konstruksiyalari haqida ma'lumot beradi. Yog'och panellari va to'shamalarning yuk ostida ishlash mexanizmi va ularni hisoblash usullari batafsil tushuntirilgan. Turli xil yog'och panellari va to'shamalar turlari, ularning geometrik parametrlari va hisob-kitobi ham o'rganiladi.
11. Yog'och ustunlarni loyihalash va hisoblash: Mavzu yog'och ustunlarning turlari, ularning kesimlari, qo'llanilish sohalari va konstruksiyada mustahkamligi hamda turg'unlikka hisoblash usullari haqida batafsil ma'lumot beradi. Turli xil yog'och ustunlar (yaxlit, elimli, tarkibli, panjarasimon) va ularning hisoblash usullari tushuntirilgan.
12. Yog'och to'sinlarni loyihalash va hisoblash: Ushbu mavzu yog'och to'sinlarning turlari, tuzilishi, qo'llanish sohalari va ularni loyihalash hamda hisoblash usullari haqida ma'lumot beradi. Turli xil yog'och to'sinlar (yaxlit, elimli, elimfaaner) va ularning kesimlari, ularga ta'sir etuvchi yuklamalar va ularni hisoblash usullari batafsil ko'rib chiqiladi.
13. Stropil to'sinlarni loyihalash va hisoblash. Nishabli stropilalar: Mavzu stropil to'sinlarning turlari, ularning yuk ostida ishlashi va hisoblash usullari haqida ma'lumot beradi. Nishabli stropilalar, ularning tuzilishi, qo'llanilishi va hisoblash usullari batafsil tushuntirilgan. Stropil to'sinlarning turli xil elementlari va ularning hisob-kitobi ham ko'rsatilgan.
14. Yog'och arkalarini loyihalash va hisoblash: Ushbu mavzu yog'och arkalarining turlari, tuzilishi va qo'llanish sohalari haqida ma'lumot beradi. Arka konstruksiyalarining statik sxemalari, ularning geometrik va statik hisob-kitob usullari batafsil tushuntirilgan. Turli xil yog'och arkalar va ularning loyihalash va hisoblash usullari o'rganiladi.
15. Yog'och ramalarni loyihalash va hisoblash: Mavzu yog'och ramalarning turlari, tuzilishi, afzalliklari, kamchiliklari va qo'llanish sohalari haqida ma'lumot beradi. Ramalarning statik sxemalari, ularni hisoblash usullari va turli yuklamalar ostida ularning ishlashi batafsil ko'rib chiqiladi. Yog'och ramalarni loyihalash va hisoblash bo'yicha nazariy bilimlar berilgan.
16. Yog'och fermalar va ravoqlarni loyihalash va hisoblash: Ushbu mavzu yog'och fermalar va ravoqlarning turlari, tuzilishi, qo'llanish sohalari va ularni loyihalash hamda hisoblash usullari haqida ma'lumot beradi. Yog'och fermalar va ravoqlarning geometrik va statik hisoblash usullari, ularga ta'sir etuvchi yuklamalar va ularni hisoblashning turli usullari tushuntirilgan.
17. Yog'och fazoviy konstruksiyalar: Mavzu yog'och fazoviy konstruksiyalarning turlari, tuzilishi, qo'llanish sohalari va ularni loyihalash hamda hisoblash usullari haqida ma'lumot beradi. Fazoviy konstruksiyalar (gumbezlar, qubbalar, panjaralar) va ularning hisob-kitob usullari batafsil ko'rib chiqiladi.
18. Yog'och konstruksiyalarni ta'mirlash va kuchaytirish: Ushbu mavzu yog'och konstruksiyalarni ta'mirlash va kuchaytirish usullari haqida ma'lumot beradi. Yog'och konstruksiyalarning shikastlanish sabablari, ularni ta'mirlash va kuchaytirishning turli usullari, ishlatiladigan materiallar va texnologiyalar batafsil tushuntirilgan. Yog'och konstruksiyalarni ta'mirlash va ularning xizmat muddatini uzaytirish bo'yicha amaliy maslahatlar ham berilgan.