Nutq o‘stirish nazariyasi va metodikasi
Ushbu kitob "Nutq O‘stirishi Nazariyasi Va Metodikasi" nomli fan dasturini ochib beradi. Unda nutqning nazariy asoslari va metodikasi, bolalar bog'chasida nutqni rivojlantirishga oid ishlarning mazmuni va shakllari, shuningdek, turli yosh bosqichlarida bolalar nutqini rivojlantirishga oid nazariyalar va metodikalar batafsil yoritilgan. Kitobda nutq rivojlanishining psixologik va lingvistik asoslari, bola nutqini shakllantirishda tarbiyachining roli, shuningdek, turli mashg'ulotlar va o'yinlar orqali nutqni rivojlantirish usullari haqida keng ma'lumot berilgan. Shuningdek, kitobda O'zbekiston va chet el olimlarining nutq rivojlanishiga oid tadqiqotlari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- NUTQ O‘STIRISH NAZARIYASI VA METODIKASINING FAN SIFATIDA SHAKLLANISH TARIXI: Ushbu mavzu nutq o'stirishi nazariyasi va metodikasining fan sifatida shakllanish tarixini ochib beradi. Unda xorijiy va o'zbek olimlar, pedagoglarning ta'lim va tarbiya haqidagi qarashlari, shuningdek, nutq rivojlanishiga oid tadqiqotlar tahlil qilinadi. Xususan, K.D.Ushinskiy, E.N.Vodovozova, E.A.Flerina, A.P.Usova kabi chet el va o'zbek pedagoglarining nutq rivojlantirish borasidagi xizmatlari va ular tomonidan ishlab chiqilgan metodikalar haqida ma'lumot beriladi.
- BOLALAR BOG’CHASIDA NUTQNI RIVOJLANTIRISHGA DOIR ISHLAR TIZIMI: Ushbu mavzu bolalar bog'chasida nutqni rivojlantirishga doir ishlarning mazmuni va vazifalarini ochib beradi. Unda bolalar nutqini rivojlantirish dasturining ilmiy asoslari, barcha yosh bosqichlarida bolalar nutqini rivojlantirishga oid ishlarning shart-sharoitlari, shuningdek, tarbiyachi nutqining roli hamda nutqni rivojlantirishning turli metodlari va usullari batafsil yoritilgan.
- RAVON NUTQNI RIVOJLANTIRISH METODIKASI: Ushbu mavzu ravon nutq tushunchasini, uni rivojlantirish vazifalarini va usullarini ochib beradi. Unda dialogik va monologik nutqni rivojlantirish usullari, ularning ahamiyati, shuningdek, har bir bosqichda nutqni rivojlantirishga oid mashg'ulotlar turlari batafsil yoritilgan.
- BOLALARGA MONOLOGIK NUTQNI O’RGATISH: Ushbu mavzu bolalarga monologik nutqni o'rgatish jarayonini ochib beradi. Unda monologik nutqni o'rgatish usullari, bolalarning yosh xususiyatlariga qarab monologik nutqni rivojlantirishga doir vazifalar, shuningdek, turli yosh bosqichlarida monologik nutqni o'kitish ishining mazmuni va uning vazifalari batafsil yoritilgan.
- LUG’AT RIVOJLANTIRISH METODIKASI: Ushbu mavzu lug'at ishlarining mohiyati, mazmuni va vazifalarini ochib beradi. Unda lug'at boyitish, mustahkamlash va faollashtirish metodlari va usullari, shuningdek, turli yosh bosqichlarida lug'at ishlarining ahamiyati batafsil yoritilgan.
- NUTQNING GRAMMATIK TUZILISHINI SHAKLLANTIRISH: Ushbu mavzu nutqning grammatik tuzilishini shakllantirishning lingvistik va psixofizik asoslarini, shuningdek, grammatik kurilishni shakllantirishga doir ishlar mazmuni va vazifalarini ochib beradi. Unda bolalar tomonidan nutqni rivojlantirish jarayonida foydalaniladigan turli grammatik shakllar, usullar va ishlar turlari batafsil yoritilgan.
- BOLALARNI BADIIY ADABIYOT BILAN TANISHTIRISH: Ushbu mavzu bolalarni badiiy adabiyot bilan tanishtirishning ahamiyatini, ilk yoshdagi bolalarni badiiy adabiyot bilan tanishtirish usullari va maktabgacha yoshdagi kichik va katta bolalarni badiiy adabiyot bilan tanishtirishga doir ishlarning mazmuni va vazifalarini ochib beradi. Shuningdek, bu mavzuda badiiy adabiyotning bolalar nutqini rivojlantirishdagi roli ham yoritilgan.
- NUTQNI TOVUSH MADANIYATINI TARBIYALASH: Ushbu mavzu nutqning tovush madaniyatini tarbiyalashga oid ishlarni ochib beradi. Unda nutq madaniyati tushunchasi, uning rivojlanish bosqichlari, nutqni tinglash qobiliyati, artikulyatsiya apparati va nutqiy nafas olishni rivojlantirishga oid ishlar hamda har bir bosqichda nutqning tovush madaniyatini shakllantirishga oid vazifalar batafsil yoritilgan.