Таркибидаги азот, фосфор, олтингугурт ва кислород бўлган бинар экстрагентлар синтези ва уларнинг мис (II) билан координацион бирикмаси

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi Termiz Davlat Universiteti Texnika Fakulteti Kimyo kafedrasida tayyorlangan "TARKIBIDAGI AZOT, FOSFOR, OLTINGUGURT VA KISLOROD BO'LGAN BINAR EKSTRAGENTLAR SINTEZI VA ULARNING MIS (II) BILAN KOORDINATSION BIRIKMASI" mavzusidagi bitiruv malakaviy ishining tahliliga bag'ishlangan.

Asosiy mavzular

Kirish: O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston buyuk kelajak sari" asarida ilgari surilgan g'oyalar asosida fan va ilmiy infratuzilmani rivojlantirishning ahamiyati ta'kidlanadi. Kimyo fanining dolzarb muammolari, ayniqsa, yangi koordinatsion birikmalar sintezi va ularning amaliy qo'llanilishi muhokama qilinadi. Rangli va nodir metallarni qazib olish va ularga ishlov berish bo'yicha mamlakatning jahon yetakchi o'rinlaridan biri ekanligi, metallurgiya sanoatida ishlatiladigan texnologik jarayonlarni soddalashtirish, metallarni rudalardan ajratishda tanlovchan, samarador, arzon ekstragentlar yaratish zaruriyati ta'kidlanadi. Ushbu ishda misni mahalliy xom-ashyolar asosida olingan binar ekstragentlar yordamida ekstraksiyasi va ular bilan koordinatsion birikmalar hosil qilishi o'rganilgan.
Adabiyotlar tahlili: Bu qismda mis (II) ning koordinatsion birikmalari va ularning xossalari, shuningdek, mis (II) ning binar ekstraksiyada qo'llaniladigan ekstragentlar turlari va ekstraksiya jarayonining nazariy asoslari batafsil yoritilgan. Xususan, misning turli minerallari (xalkozin, xalkopirit, kuprit, malaxit) hamda ularning tarkibi, tuzilishi va xossalari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, boshqa metallarning organik birikmalar bilan koordinatsion birikmalari ham ko'rib chiqilgan.
Tanlangan obyekt va tadqiqot usuli: Bu qismda tadqiqotda ishlatilgan reaktivlar, asboblar va usullar haqida ma'lumot berilgan. Fospor (V)-sulfidning sintezi, kaliy dialkil-ditiofosfatning olinishi hamda mis (II) bilan koordinatsion birikmalar hosil qilish usullari batafsil bayon etilgan. Shuningdek, ekstraksiya-spektrofotometrik va IR-spektroskopik tahlillar qo'llanilgan.
Olingan natijalar tahlili: Bu qismda tadqiqot natijalari, jumladan, koordinatsion birikma hosil bo'lish jarayonining ekstraksion-spektrofotometrik tahlili va olingan kompleks birikmalarning IR-spektroskopik tahlili natijalari keltirilgan. Mis va uni ekstragent bilan hosil qilgan kompleksining tuzilishi, xossalari va spektri tahlili berilgan. Izomolyar seriyalar usuli yordamida kompleks tarkibi aniqlangan.
Xulosa: Qo'lga kiritilgan natijalar asosida mis (II) ning binar ekstragent (trioctylethylammonium di-(2-ethylhexyl)-dithophosphate) bilan koordinatsion birikma hosil qilishi ekstraksion-spektrofotometrik usullar yordamida o'rganilgan. Misning +2 oksidlanish darajasi va koordinatsion soni aniqlangan, shuningdek, uning ekstraksiya jarayoni va barqarorligi tahlil qilingan.
Adabiyotlar: Ishda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar ro'yxati keltirilgan. Bunda kitobning o'zbek va xorijiy adabiyotlaridan olingan ma'lumotlar asosida tuzilgani ko'rinib turadi.