O’zbekiston sharoitida iqlimlashtirilgan lola daraxti alkaloidlarini tadqiq etish
Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi Termiz Davlat Universiteti Texnika Fakulteti “Kimyo” Kafedrasi tomonidan tayyorlangan ushbu bitiruv malakaviy ishi Liriodendron tulipifera (Lola daraxti) oʻsimligining alkaloidlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Ishda Lola daraxti barglaridan ajratib olingan alkaloidlarning kimyoviy tarkibi, tuzilishi va xususiyatlari tahlil qilingan. Tadqiqot jarayonida oltita alkaloid (lirinidin, lirinin, lirinin N-oksidi, O-metillirinin, liridinin, kaaverin) ajratib olingan va ularning tuzilishi spektral va kimyoviy usullar yordamida aniqlangan. Xususan, lirinidinning tuzilishi toʻliq isbotlangan. Natijalarga koʻra, Lola daraxtidan olingan alkaloidlarning keng taʼsir doirali fiziologik faol birikmalar ekanligi aniqlangan.
Asosiy mavzular
- Alkaloidlarga umumiy kirish: Alkaloidlarning kimyoda tutgan oʻrni, ularning tuzilishi, tasnifi va ahamiyati haqida umumiy maʼlumot berilgan.
- Aporfin alkaloidlar va ularning hosilalari: Aporfin alkaloidlarining klassifikatsiyasi, ularning tuzilishini aniqlash usullari va tabiatda uchraydigan turli aporfin alkaloidlari haqida batafsil bayon etilgan.
- Tanlangan ob'ektlar va tadqiqot metodlari: Liriodendron tulipifera oʻsimligining alkaloidlarini aniqlash, ajratish va tadqiq qilish usullari, jumladan, sifat va miqdoriy analiz usullari, xromatografik usullar hamda spektral analiz usullari (UB, IQ, PMR, Mass-spektroskopiya) haqida maʼlumot berilgan.
- Liriodendron tulipifera alkaloidlari: Lola daraxti barglaridan ajratib olingan alkaloidlar aralashmasini boʻlish va ajratish jarayoni, jumladan, lirinidin, lirinin, lirinin N-oksidi, O-metillirinin, liridinin va kaaverin alkaloidlarini ajratib olish hamda ularning kimyoviy tuzilishi va xususiyatlarini aniqlash natijalari keltirilgan.
- Xulosa va takliflar: Tadqiqot natijasida olingan xulosalar va kelgusida amalga oshirilishi mumkin boʻlgan tadqiqotlar yuzasidan takliflar berilgan.