Hayotiy faoliyat xavfsizligi

Mazkur o‘quv-uslubiy majmua "Hayot faoliyati xavfsizligi" fanidan magistrlar va bakalavrlar uchun tayyorlangan bo‘lib, unda fanining mazmuni, o‘quv rejalari, ishchi o‘quv dasturi, laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar, nazorat savollari, adabiyotlar ro‘yxati va elektron resurslar keltirilgan. Kitobda "Hayot faoliyati xavfsizligi" fanining asosiy tushunchalari, xavflar, ularning turlari va tasnifi, ulardan himoyalanish usullari va vositalari, favqulodda vaziyatlar va ulardan aholini muhofaza qilish choralari, tabiiy va texnogen ofatlar, kimyoviy va radiatsion nurlanishlar hamda ularning inson organizmiga ta’siri va himoya choralari, shaxsiy himoya vositalaridan foydalanish qoidalari, yong‘in xavfsizligi, birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish va boshqa ko‘plab mavzular chuqur o‘rganilgan.

Asosiy mavzular

1-MAVZU: Hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlash asoslari: Ushbu mavzu xavf-xatar tushunchasi, xavflarning tasnifi, ularning turlari va kelib chiqish sabablari, shuningdek, xavfsizlikni ta'minlashning nazariy va amaliy asoslari, boshqarish uslublari va ishchi jarayonlarning turlari bo'yicha tushuncha beradi.
2-MAVZU: Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari: Ushbu mavzu O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, qonunlari va boshqa me'yoriy hujjatlar asosida mehnat muhofazasi, nazorat qilish tizimi, mehnat muhofazasiga doir tadbirlarni rejalashtirish va mablag' bilan ta'minlash, yo'riqnomalar o'tkazish va bilimlarni tekshirish, jarohat va kasbiy kasalliklar hamda ularning oldini olish choralari haqida tushuncha beradi.
3-MAVZU: Sog‘lom turmush tarzi asoslari va uning hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlashdagi o‘rni: Mavzu sog‘lom turmush tarzi, kasallik profilaktikasi bilan aloqasi, jismoniy faollikning sog‘liq va faoliyatga ta’siri hamda zararli odatlarning inson organizmiga va faoliyatiga ta’siri haqida ma’lumot beradi.
4-MAVZU: Ishlab chiqarish jarayonlari sanitariyasi va gigiyenasi: Ushbu mavzu ishlab chiqarish sanitariyasi, uning vazifalari, shovqin, titrash, zararli moddalar va nurlarning inson organizmiga ta’siri va ulardan himoyalanish, shuningdek chang va uning organizmga ta’siri haqida tushuncha beradi.
5-MAVZU: Texnika xavfsizligi asoslari: Mavzu texnika xavfsizligi, ish jarayonlarida xavfsizlik qoidalari, ishga xavfsizlikka oid ishlar, texnik vositalar, xavfsizlik belgilari tizimi va ulardan foydalanish usullari haqida tushuncha beradi.
6-MAVZU: Elektr xavfsizligi asoslari: Mavzu elektr xavfsizligi, elektr tokidan jarohatlanish sabablari, uning inson organizmiga ta’siri va undan himoyalanish choralari haqida ma’lumot beradi.
7-MAVZU: Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishning hududiy asoslari: Ushbu mavzu favqulodda holatlar, ularning turlari, sabablari, aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishning hududiy asoslari hamda O‘zbekiston Respublikasi favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi haqida ma’lumot beradi.
8-MAVZU: Tabiiy ofatlar va ularning oqibatlari: Mavzu tabiiy ofatlar va ularning oqibatlari, jumladan geologik, meteorologik va biologik favqulodda holatlar hamda ularning sabablari va oqibatlari haqida tushuncha beradi.
9-MAVZU: Texnogen tusdagi ofatlar va ularning oqibatlari: Mavzu texnogen tusdagi ofatlar va ularning oqibatlari, jumladan portlashlar, yong‘inlar, radioaktiv, kimyoviy va biologik zararlanishlar hamda inson hayotiga xavf soluvchi hodisalar haqida ma’lumot beradi.
10-MAVZU: Radiatsion nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri: Mavzu radioaktiv nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri, ularning turlari, normativlari, ulardan himoyalanish choralari va nazorat qilish usullari haqida tushuncha beradi.
11-MAVZU: Ishlab chiqarishda zararli nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri. Elektromagnit maydon ta’siri: Mavzu ishlab chiqarishda zararli nurlanishlar, ularning xususiyatlari va inson organizmiga ta’siri, ultra va infra nurlanishlar hamda elektromagnit maydon ta’siri haqida ma’lumot beradi.
12-MAVZU: Favqulodda vaziyatlar xavfi tug’ilganda va sodir bo’lganda aholiga xabar berish va ularni xavfli hududlardan xavfsiz hududlarga ko’chirishni (evakuatsiya qilishni)tashkillashtirish: Ushbu mavzu favqulodda vaziyatlar, ularning turlari, sabablari, aholini himoya qilish usullari, evakuatsiya qilish, fuqaro muhofazasi inshootlari va yer osti qurilmalaridan foydalanish bo‘yicha tushuncha beradi.
13-MAVZU: Shaxsiy himoya vositalari va ulardan foydalanish: Mavzu shaxsiy himoya vositalari, ularning turlari, shaxsiy tibbiy va zararsizlantirish vositalari, bolalarni himoyalashni tashkil etish hamda ulardan foydalanish usullari haqida ma’lumot beradi.
14-MAVZU:Terrorizm va xalqaro terroristik tashkilotlar: Mavzu terrorizm, terrorchi, terrorizm tushunchasi, mohiyati, salbiy illatlari, xalqaro terrorizm va undan aholini muhofaza qilish choralari hamda O‘zbekistonning terrorizmga qarshi kurashdagi ishtiroki haqida tushuncha beradi.
15-MAVZU: Terrorizm va undan aholini muhofaza qilish: Mavzu terrorizm, terrorchi, terrorizm tushunchasi, mohiyati, salbiy illatlari, xalqaro terrorizm va undan aholini muhofaza qilish choralari hamda O‘zbekistonning terrorizmga qarshi kurash haqidagi qonun va uning asosiy printsiplari haqida tushuncha beradi.
16-MAVZU: Yong’in xavfsizligi asoslari. Yong’in va portlash: Mavzu yong‘in xavfsizligi tizimiga talablar, yong‘in va portlashning sabablari, ishlab chiqarishni portlash va yong‘in xavfliligi bo‘yicha kategoriyalari hamda yong‘in xavfli zonalari haqida tushuncha beradi.
17-MAVZU: Yong’inga qarshi kurash: Mavzu yong‘inga qarshi himoya tizimi, yong‘inni o‘chirish moddalari va ularning xossalari, yong‘inga qarshi suv ta’minoti, o‘t o‘chirgichlar, o‘t o‘chirish qurilmalari va mashinalari, yong‘in muxofazasini tashkil etish va yong‘inni o‘chirish, yong‘inni aniqlash va o‘chirishning avtomat vositalari haqida tushuncha beradi.
18-MAVZU: Baxtsiz hodisalarda birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish (4soat): Mavzu baxtsiz hodisalarda birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish, jarohatlanish sabablari va uning profilaktikasi, tomirlardan qon ketishi (oqishi) ning turlari va uni vaqtincha to‘xtatish, suyak sinishi va lat eyishda birinchi yordam ko‘rsatish, elektr tokidan jarohatlangan kishiga birinchi yordam ko‘rsatish, ko‘yganda birinchi yordam ko‘rsatish, sovuq urishi, issiq elitganida, odam suvga cho‘kkanida birinchi tibbiy yordam kursatish va zaharlanish turlari va zaharlanganda birinchi yordam ko‘rsatish haqida tushuncha beradi.