Манғит амирлари давлатчилиги тарихи тарихшунослиги
Ushbu maqola Buxoro amirligida mangʻitlar hukmronlik qilgan davr (1753-1920) siyosiy-iqtisodiy va ijtimoiy hayotini oʻrganishga bagʻishlangan. Unda ushbu davr boshqaruv tizimi, uning xususiyatlari, davlat ishlariga oid masalalar, mansabdorlarga qoʻyilgan talablar atroflicha tahlil qilingan. Jumladan, Ahmad Donish, Mullo Sodiq Buxoriy, Mirzo Badi Divan, Ahmad Mahdum Donish, Sadri Ziyo kabi tarixchi va olimlarning asarlariga tayanib, mangʻitlar davrining ijtimoiy-siyosiy voqealariga, davlat boshqaruvidagi nuqsonlar va ularni bartaraf etish boʻyicha takliflarga alohida toʻxtalgan. Maqolada, shuningdek, davlat arboblarining maʼnaviy qiyofasi, ularning xizmat vazifalari hamda oʻsha davrdagi ijtimoiy-siyosiy muhitni ochib beruvchi muhim manbalar ham sanab oʻtilgan.
Asosiy mavzular
- Mangʻitlar hukmronligi davridagi boshqaruv tizimi: Maqolada Buxoro amirligida mangʻitlar hukmronlik qilgan davrdagi boshqaruv apparati va uning usullari, mansabdorlarga qoʻyilgan talablar va ularning maʼnaviy qiyofasi, davlat muassasalari, hukmdorlar, hokimlar va qoziylar faoliyati atroflicha tahlil qilingan. Xususan, "Majma al-Arkam" asari misolida mirzolarga qoʻyilgan talablar, ularning adolatli va halol boʻlishi lozimligi taʼkidlangan.
- Mangʻitlar davridagi ijtimoiy-siyosiy hayot: Ushbu mavzu doirasida, Mirzo Badi Divon, Ahmad Donish, Mullo Sodiq Buxoriy, Sadri Ziyo kabi tarixchilarning asarlariga tayangan holda, mangʻitlar hukmronligi davridagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat, davlat boshqaruvidagi kamchiliklar va ularning oqibatlari haqida maʼlumot berilgan. Xususan, Ahmad Donish va Sadri Ziyo asarlarida davlatni boshqarishdagi nuqsonlar, ularni tugatish yoʻllari va islohotlar haqidagi fikrlar oʻz aksini topgan.
- Tarixiy manbalar va ularning ahamiyati: Maqolada mangʻitlar davrini oʻrganishda foydalanilgan tarixiy manbalar, jumladan, Ahmad Donish, Mullo Sodiq Buxoriy, Mirzo Badi Divon, Ahmad Mahdum Donish, Sadri Ziyo kabi tarixchi va olimlarning asarlari tilga olingan. Ushbu asarlarning ilmiy-nazariy, metodologik va uslubiy jihatdan baholanishi hamda ularning ahamiyati qayd etilgan.