Ҳайкалтарошлик
Ushbu uslubiy qo'llanma Urganch Davlat Universiteti "Qurilish va Arxitektura" kafedrasi tomonidan tayyorlangan bo'lib, u Arxitektura va KXALTI yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan. Qo'llanmada haykaltaroshlik san'atining qisqacha tarixi, unda ishlatiladigan materiallar, texnikalar va uslublar, shuningdek, odam boshi va gavdasini, qush va hayvonlarni haykaltaroshlik uslubida yaratish jarayonlari batafsil yoritilgan. Kitobda amaliy mashg'ulotlar, ish joylari, asbob-uskunalar, materiallar va texnikalar haqida to'liq ma'lumot berilgan. Shuningdek, har bir mavzu bo'yicha ishning bosqichma-bosqich bajarilishi, o'ziga xos jihatlari hamda tavsiyalar keltirilgan. Kitobda talabalarning nazariy bilimlarini mustahkamlash va amaliy ko'nikmalarini shakllantirishga qaratilgan nazariy va amaliy materiallar jamlangan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Haykaltaroshlik san'atining inson hayoti bilan qadimdan bog'lanib kelgani, uning turlari, ishlatiladigan materiallar va hajmli tushunchasi haqida umumiy ma'lumot berilgan. Xususan, tosh, metall, bronza, yog'och, loy kabi materiallar va ularning ishlanish usullari, antik davr va uyg'onish davri haykaltaroshligi haqida gapirilgan.
- Loy: Loyning turlari (shirali, shirasiz, shamot, qizil kuydirilgan, oq kuydirilgan, kul rang va qora kuydirilgan loy) va ularning xususiyatlari, O'zbekistondagi loy konlari, loyni saqlash va tayyorlash texnologiyasi haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Ish joylari va Asbob-uskunalar: Haykaltaroshlik ishlari olib boriladigan ish joyining (ustaxonaning) talablari, shuningdek, ish jarayonida qo'llaniladigan asosiy asbob-uskunalar (steklar, shpatellar, petlyalar, taburetka, stol) haqida ma'lumot berilgan.
- Relef ishlash texnikalari: Natyurmort relefini ishlash texnikasi, ya'ni buyumlarning shakli, hajmi va nisbatlarini aniqlash, relef chuqurligini belgilash hamda uni bosqichma-bosqich bajarish usullari tushuntirilgan. Shuningdek, gips naqsh rozetkalarini va odam boshi relefini ishlash jarayoni ham batafsil yoritilgan.
- Odam boshi va gavdasi haykallarini ishlash: Odam boshini (gips modeldan va tirik modeldan) va gavdasini ishlash texnikasi, asosiy bosqichlari, nisbatlari va shakllantirish usullari batafsil bayon etilgan. Bunda anatomik tuzilish, proportsiyalar va harakatlarning to'g'ri ifodalanishi muhimligi ta'kidlangan.
- Qush va hayvonlar haykallarini ishlash: Qush va hayvonlar haykalini yasash jarayoni, ularning harakatlari, anatomik tuzilishi va o'ziga xosligini hisobga olish hamda ularni bosqichma-bosqich yaratish usullari tushuntirilgan.
- Oxirgi ishlov berish va remont: Tayyorlangan haykalni pishirishdan oldin quritish, pishirish jarayoni va uni remont qilish usullari haqida ma'lumot berilgan.
- Adabiyotlar: Qo'llanmada foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.