Byudjet-soliq siyosati

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning byudjet-soliq siyosati, jumladan, uning nazariyasi, asosiy tamoyillari, zamonaviy muammolari va ularning yechimlari haqidagi qarashlarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Unda soliq tizimi va siyosati, soliq yuklamasi, soliq imtiyozlari, byudjet defitsiti kabi muhim masalalar chuqur tahlil qilingan. Kitobda soliq siyosatining mohiyati, uning turlari, rivojlanish bosqichlari, mamlakatimizdagi amaldagi holat va uni takomillashtirish yo‘llari hamda jahon tajribasi atroflicha yoritilgan.

Asosiy mavzular

• 1-bob. Byudjet-soliq siyosati: nimalarni va qanday o‘rganamiz: Ushbu bob byudjet-soliq siyosatining mohiyatini, asosiy tushunchalarini va bu fan (kurs)ni o‘rganishdan ko‘zlangan maqsadlarni ochib beradi. Siyosat tushunchasining murakkabligi va unga nisbatan ehtiyotkorona munosabat bildirish zarurligi ta’kidlanadi.
• 2-bob. Bozor iqtisodini shakllantirish modellari va byudjet-soliq siyosatining o‘zaro vobastaligi: Bu bob bozor iqtisodiyotini shakllantirish modellari va byudjet-soliq siyosati o‘rtasidagi uzviy bog‘liqlikni, o‘zaro vobastaligini tahlil qiladi. Liberal va sotsial (ijtimoiy) modellarning o‘ziga xos xususiyatlari va byudjet-soliq siyosatiga ta’siri ko‘rsatilgan.
• 3-bob. Byudjet defitsitini kamaytirish – byudjet siyosatining markaziy masalasi: Ushbu bob byudjet defitsitining mohiyatini, turlarini, vujudga kelish sabablarini, unga nisbatan strategik yondashuvni va uni kamaytirish chora-tadbirlarini ochib beradi. Byudjet defitsitini moliyalashtirish manbalari va ushbu muammoga konseptual yondashuvlar ko‘rib chiqilgan.
• 4-bob. Zamonaviy soliq siyosatini ishlab chiqish va uni hayotga tatbiq etishning fundamental asoslari: Bobda zamonaviy soliq siyosatini ishlab chiqish va uni amalga oshirishning fundamental asoslari, jumladan, soliqlar, soliq tizimi va soliq siyosatidagi vaziyat, soliqqa tortish nazariyasining eng dolzarb muammosi, soliqlar va imtiyoz dialektikasi, soliq tizimini universallashtirish va boshqa muhim masalalar atroflicha tahlil qilingan.
• 5-bob. Soliq yuklamasini optimallashtirish – soliq siyosatining eng dolzarb muammosi: Bu bob soliq yuklamasining mohiyati, uni o‘lchash tartib-qoidalari, kamaytirish yo‘llari va shunga ta’sir etuvchi omillar, shuningdek, mazkur muammoning hal etilishi bilan bog‘liq turli nazariyalar va amaliy holatlar yoritilgan. Soliq imtiyozlarining salbiy jihatlari ham ko‘rsatilgan.
• 6-bob. Soliq yuklamasi(ni taqsimlash) nazariyalari va byudjet-soliq siyosatini ishlab chiqishda ularning roli: Bobda soliq yuklamasini taqsimlashning empirik va statistik nazariyalari, shuningdek, Amir Temur va I.A.Karimovlarning soliq siyosatiga oid qarashlari tahlil qilingan. Soliq siyosatining asosiy tamoyillari va mamlakatimizda uning amalga oshirilishi hamda shu bilan bog‘liq muammolar ko‘rib chiqilgan.
• 7-bob. Soliq imtiyozlarini oqilona taqdim etish – soliq siyosati samaradorligini ta’minlash garovi: Ushbu bobda soliq imtiyozlarini oqilona taqdim etishning prinsiplari, buning uchun hisobga olinadigan amaliy holatlar, soliq va imtiyoz dialektikasi, soliq imtiyozlarining salbiy jihatlari va «stimul» hamda «rag‘bat» tushunchalarining mohiyati atroflicha yoritilgan.
• 8-bob. Byudjet-soliq siyosatining zamonaviy dolzarb muammolari, ularga nisbatan bildirilayotgan e’tirozlar, muammolarni hal etish va e’tirozlarni yumshatish yo‘llari: Bobda byudjet-soliq siyosatining zamonaviy dolzarb muammolari, ularga nisbatan bildirilayotgan e’tirozlar, jumladan, soliqlar sonining ko‘pligi va ularning ko‘payib borayotganligi, soliq stavkalarining yuqori darajada ekanligi kabi e’tirozlar tahlil qilingan va ularni hal qilish yo‘llari ko‘rib chiqilgan.
• 9-bob. O‘zbekistonda byudjet-soliq siyosatini takomillashtirishning fundamental asoslari (ustuvor yo‘nalishlari): Bobda Amir Temur va I.A.Karimovlarning byudjet-soliq siyosatiga oid qarashlari tahlil qilingan. Shuningdek, bu siyosatning takomillashtirilishining fundamental asoslari va asosiy yo‘nalishlari ochib berilgan.