Каттақўрғон шаҳридаги XVII-XIX аср “Нақиббек” ҳаммомининг архитектураси
Ushbu maqola Oʻzbekiston meʼmorchiligi tarixida muhim oʻrin tutgan, xususan, Qattakoʻrgʻon shahridagi XVII-XIX asrlarda qurilgan “Naqibbek hammomi”ning arxitekturasi, uning ijtimoiy hayotdagi oʻrni va ahamiyati hamda qurilishidagi oʻziga xos jihatlari haqida batafsil maʼlumot beradi. Tadqiqot davomida mualliflar ushbu hammomning qurilish tarixi, meʼmoriy yechimlari, funksional jihatlari va oʻz davri jamiyati hayotida tutgan oʻrni haqida ilmiy-nazariy va amaliy jihatdan tahlillar olib borgan. Maqolada hammomning oʻziga xos tuzilishi, jumladan, yopiq va ochiq xonalari, suv taʼminoti, isitish tizimlari, shuningdek, u yerda amalga oshirilgan marosimlar haqida ham soʻz yuritiladi. Xulosa qilib aytganda, mazkur hammom Oʻrta Osiyo meʼmorchiligi anʼanalarini oʻzida mujassam etgan, oʻsha davr ijtimoiy-madaniy hayotidan dalolat beruvchi nodir yodgorlikdir.
Asosiy mavzular
- Tarixiy umumlashtirish: Maqolada Oʻrta Osiyo hamomlari tarixining rivojlanish bosqichlari, jumladan, Temuriylar davri va xonliklar davridagi hamomlar qurilishi va ularning ijtimoiy ahamiyati haqida umumiy maʼlumot berilgan.
- “Naqibbek hammomi”ning qurilish tarixi va asoschilari: Qattakoʻrgʻon shahridagi “Naqibbek hammomi”ning XVII asrda boy savdogar Muhammad Naqibbek tomonidan qurdirilganligi, uning qurilishidan maqsad va uning keyingi taqdiri haqida batafsil maʼlumot berilgan.
- Arxitekturaviy va konstruktiv yechimlar: Hammomning ichki va tashqi tuzilishi, xonalarning joylashuvi, suv taʼminoti va isitish tizimlari, shuningdek, meʼmoriy yechimlar, jumladan, yopiq va ochiq (tashqi) xonalari, tomlarning gumbaz va ravoqlar bilan yopilganligi haqida batafsil maʼlumot beriladi.
- Ijtimoiy ahamiyati va funksiyalari: Hammomning xalq gigiyenasi, sogʻligʻini mustahkamlashdagi oʻrni, dam olish, kuch-quvvatni tiklash maskani, tozalik va shifobaxsh muassasa sifatidagi funksiyalari, shuningdek, undan foydalanish tartiblari va ijtimoiy hayotdagi ahamiyati haqida soʻz boradi.
- Oʻzbekiston meʼmorchiligi anʼanalarida oʻrni: Maqolada “Naqibbek hammomi”ning oʻz davri meʼmorchiligi, jumladan, Xiva Ichan qalʼasidagi Anushaxon hammomi va Buxorodagi Misgaron va Sarfaron hammomlari bilan qiyoslanib, uning Oʻrta Osiyo meʼmorchiligi anʼanalarini oʻzida mujassam etganligi taʼkidlanadi.