Philosophical views of abu reikhan biruni
Mazkur maqola buyuk alloma Abu Rayhon Beruniyning falsafiy qarashlarini yoritib beradi. Beruniyning Sharq va Gʻarb falsafasini oʻzaro taqqoslash, tabiatshunoslik va falsafaning bogʻliqligi, uning jahonshumul ilmiy merosi hamda ijtimoiy-siyosiy, tarixiy va falsafiy qarashlari atroflicha tahlil qilinadi. Beruniyning dunyoqarashi, ayniqsa, falsafa va boshqa fanlar, jumladan, tabiatshunoslik, geodeziya, mineralogiya, matematika, astronomiya va hatto sheʼriyat bilan boʻlgan oʻzaro bogʻliqligi chuqur oʻrganilgan. Uning Sharq va Gʻarb madaniyatlarini oʻrganishdagi oʻrni, ayniqsa, Hindiston madaniyatini tadqiq etishdagi hissasi alohida taʼkidlangan. Beruniyning plyuralistik yondashuvi, diniy qarashlarning ilmiy yondashuvga taʼsiri, ijtimoiy-siyosiy masalalarga munosabati va falsafaning dunyo sirlarini ochishdagi oʻrni kabi masalalar ham qamrab olingan.
Asosiy mavzular
- Abu Rayhon Beruniyning falsafiy qarashlari: Maqolada Abu Rayhon Beruniyning falsafaga oid qarashlari, uning dunyoqarashi, falsafaning ilmiy fanlar, xususan tabiatshunoslik bilan bogʻliqligi haqidagi fikrlari atroflicha tahlil qilinadi. Beruniy falsafani ilmiy bilimlarning rivojlanishi uchun muhim deb bilgan va uni tabiatshunoslik orqali tushunish mumkinligini taʼkidlagan.
- Beruniyning Sharq va Gʻarb madaniyatini oʻrganishi: Beruniyning Hindiston madaniyatini oʻrganishi, uning falsafiy va madaniy merosi, shuningdek, qiyosiy adabiyotshunoslikdagi oʻrni haqida soʻz boradi. Uning Sharq va Gʻarb falsafasini taqqoslashga oid qarashlari va Hindistonni tadqiq etish jarayonidagi ilmiy yondashuvi yoritilgan.
- Beruniyning ilmiy merosi va fanlarga qoʻshgan hissasi: Maqolada Beruniyning astronomiya, matematika, geodeziya, mineralogiya, tarix, falsafa kabi turli sohalardagi ilmiy faoliyati va bu sohalarga qoʻshgan hissasi haqida maʼlumot beriladi. Uning 155 dan ortiq asari va olib borgan tadqiqotlari ilmiy dunyoga katta taʼsir koʻrsatganligi taʼkidlanadi.
- Beruniyning ijtimoiy-siyosiy qarashlari: Beruniyning ijtimoiy-siyosiy masalalarga, jumladan, xalqlar hayoti, ularning tengligi, mustaqilligi va madaniy oʻziga xosligiga boʻlgan munosabati tahlil qilinadi. Uning plyuralistik yondashuvi va ijtimoiy hodisalarni izohlashdagi oʻziga xos qarashlari koʻrsatib beriladi.