Нефть-газ саноати объектларидан фойдаланишда экологик хавфсизликни бошқариш
Ushbu avtoreferat O'zbekistonda neft va gaz sanoatida hosil bo'ladigan chiqindilarni qayta ishlash va ulardan ekologik xavfsiz foydalanish bo'yicha tadqiqotni o'z ichiga oladi. Tadqiqotda neft-gaz sanoatining ekologik muammolari, chiqindilarni boshqarish, ularni utilizatsiya qilishning ilmiy-texnik va huquqiy jihatlari tahlil qilingan. Innovatsion usullar va texnologiyalarni qo'llash orqali neft chiqindilarini qayta ishlashning samaradorligini oshirish hamda atrof-muhitni muhofaza qilish bo'yicha takliflar ishlab chiqilgan. Xususan, neft quyqumlarini demetallatsiya qilishning yangi texnologiyasi, chiqindilarni hisoblash uslublari va dasturiy ta'minoti yaratilgan. Tadqiqot natijalari amaliyotga tatbiq etishga tayyor.
Asosiy mavzular
- Neft-gaz sanoatida ekologik xavfsizlikni boshqarish: Tadqiqot neft va gaz sanoati obyektlarida atrof-muhitga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi omillarni, xususan, hosil bo'ladigan chiqindilarni boshqarish va ulardan ekologik xavfsiz foydalanish muammolarini o'rganadi. Chiqindilarni kamaytirish, qayta ishlash va utilizatsiya qilishning ilmiy-texnik asoslari tahlil qilingan.
- Neft chiqindilarini qayta ishlashning innovatsion usullari: Ushbu mavzu doirasida neft quyqumlarini demetallatsiya qilishning yangi texnologiyasi, metanol asosidagi poliammoniy gidroksidlari va to'rtlamchi ammoniy tuzlari asosida ishlaydigan kimyoviy jarayonlar ishlab chiqilgan. Bu usullar orqali chiqindilarni tozalash samaradorligi oshiriladi va ekologik xavfsizlik ta'minlanadi.
- Chiqindilar hosil bo'lishini hisoblash metodikasi va dasturiy ta'minoti: Neft va gaz qazib chiqarish va qayta ishlash korxonalari uchun chiqindilar hosil bo'lishini hisoblashning «O'zbekiston Respublikasi neft va gaz qazib chiqaruvchi va gazni qayta ishlovchi korxonalari uchun chiqindilar paydo bo'lishi me'yorlarini hisoblash metodikasi» ishlab chiqilgan va amaliyotga tatbiq etilgan. Ushbu metodika asosida dasturiy mahsulot ham yaratilgan.
- Ekologik-iqtisodiy strategiya va servis xizmatlari: Neft-gaz sanoatida chiqindilarni boshqarish bo'yicha ekologik-iqtisodiy strategiya taklif etilgan. Shuningdek, ushbu sohada maxsus servis xizmatlarini (SSPOH) yaratish va ularning biznes-rejalari ham ko'rib chiqilgan.