Истиқболли гилос пайвандтагларини in vitro усулида микроклонал кўпайтириш ҳамда озуқа муҳитларини такомиллаштириш

Ushbu dissertatsiya qishloq xo'jaligi fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan avtoreferatdir. Unda istiqbolli gilos (Prunus avium) payvandtaglarining in vitro usulida mikroklonal ko'paytirish texnologiyasini takomillashtirish va tuproq-iqlim sharoitlariga moslashtirish bo'yicha ilmiy izlanishlar natijalari keltirilgan. Tadqiqotda turli ozuqa muhitlarining tajriba o'simliklari rivojlanishiga ta'siri o'rganilgan, eng samarali ozuqa muhitlari va ularning konsentratsiyalari aniqlangan, shuningdek, hujayra madaniyati orqali ko'paytirilgan ko'chatlarni tabiiy sharoitlarga moslashtirish usullari ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari iqtisodiy jihatdan samarali ekanligi va gilos yetishtirishni rivojlantirishga hissa qo'shishi ko'rsatilgan.

Asosiy mavzular

• In vitro usulida gilos payvandtaglarini mikroklonal ko'paytirishning nazariy asoslari: Gilos (Prunus avium) o'simligini intensiv bog'larda yetishtirishning dolzarbligi, ayniqsa, past bo'yli va tez rivojlanuvchi payvandtaglarga bo'lgan ehtiyoj haqida ma'lumot beriladi. In vitro usulida payvandtaglarni ko'paytirishning dunyo tajribasi va O'zbekistondagi o'rni tahlil qilingan.
• Gilos payvandtaglarini in vitro usulida ko'paytirish va ozuqa muhitlarini takomillashtirish usullari: Turli xil ozuqa muhitlarining (DKW, MS, WPM) gilos payvandtaglarining o'sishiga, ko'payishiga va ildiz otishiga ta'siri o'rganilgan. Eng samarali ozuqa muhiti va unga qo'shimchalar aniqlangan. Ushbu usullarning iqtisodiy samaradorligi ham tahlil qilingan.
• In vitro usulida ko'paytirilgan gilos payvandtaglarini tabiiy sharoitlarga moslashtirish: In vitro sharoitida ko'paytirilgan gilos ko'chatlarini turli substratlarda (agrobot-S, biogumus) o'stirish va ularning tabiiy sharoitlarga moslashuvi o'rganilgan. Issiqxona va dala sharoitlarida moslashtirish usullari ishlab chiqilgan va ularning samaradorligi aniqlangan.