Иккиламчи номинатив бирликларни ҳосил қилувчи лингвокогнитив воситалар тадқиқи (инглиз ва ўзбек тиллари мисолида)
Ushbu dissertatsiya ikkilamchi nominativ birliklarni hosil qiluvchi lingvokognitiv vositalarni ingliz va oʻzbek tillari misolida tadqiq etadi. Tadqiqotda tilshunoslikning eng yangi yoʻnalishlari, jumladan, kognitiv lingvistika, diskursiv-sinergetik yondashuvlar va neyrolingvistikaning asosiy tamoyillari asos qilib olindi. Asarda ikkilamchi nominativ birliklarning lingvokognitiv asoslari, ularning shakllanish mexanizmlari va semantik xususiyatlari tahlil qilinadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi esa nominativ faoliyatning kognitiv va konseptual bosqichlarini oʻzaro bogʻliq holda oʻrganishdan iborat. Ushbu tadqiqot zamonaviy tilshunoslikning dolzarb muammolarini yechishga qaratilgan boʻlib, u til oʻrganish va oʻqitish jarayoniga yangi yondashuvlarni taklif etadi.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va maqsadi: Maqolada jahon tilshunosligidagi sistem-struktur tilshunoslikdan keyingi rivojlangan yoʻnalishlar, jumladan, generativ nazariya, psixolingvistika, lingvokognitologiya, lingvokulturologiya, pragmalngvistika va kompyuter lingvistikasi kabi yoʻnalishlarning oʻziga xos xususiyatlari koʻrib chiqiladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi ikkilamchi nominativ birliklarni hosil qiluvchi lingvokognitiv vositalarni nominativ faoliyatning kognitiv va konseptual bosqichlari bilan bogʻliq holda oʻrganishdan iboratligi taʼkidlanadi.
- Tadqiqotning obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida ingliz va oʻzbek tillaridagi "man/odam" konseptosferasiga mansub ikkilamchi leksik va semantik nominanlar tanlangan. Tadqiqot predmeti esa ikkilamchi nominatsiyaning leksik va semantik vositalariga xos lingvokognitiv asoslarini kognitiv-diskursiv, diskursiv-sinergetik va derivatsion talqinlar asosida yoritishdan iborat.
- Tadqiqot usullari va ilmiy yangiligi: Dissertatsiyada tavsifiy, chogʻishtirma-tipologik, sistem-struktur, statistik, kognitiv-diskursiv, diskursiv-sinergetik va nominativ-deriva sion kabi tahlil usullaridan foydalanilgan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi sifatida nominatsiyaning kognitiv va konseptual bosqichlarining diskursiv-sinergetik izchilligi asosida oʻrganilganligi, ikkilamchi nominativ vositalarga xos umumiy lingvokognitiv asoslarning aniqlanganligi, ingliz va oʻzbek tillaridagi "man/odam" konseptosferasiga mansub leksik va semantik nominanlarning tahlil qilinganligi taʼkidlanadi.
- Tadqiqotning amaliy natijalari: Tadqiqot natijalari filologiya va xorijiy tillar taʼlimi yoʻnalishlari uchun oʻquv adabiyotlari yaratishda, nazariy tilshunoslik va zamonaviy lingvistik yoʻnalishlar boʻyicha bilimlarni chuqurlashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqot natijalari asosida yaratilgan oʻquv qoʻllanmalari va metodik tavsiyalar taʼlim jarayoniga tatbiq etilgan.