Сўзларнинг метафорик маъноларини изоҳли луғатларда кодификациялаш тамойиллари

Ushbu dissertatsiya o'zbek tilidagi izohli lug'atlarda metaforik ma'nolarni kodifikatsiyalash tamoyillarini o'rganadi. Tadqiqotda metaforaning leksik-semantik va lingvomadaniy xususiyatlari tahlil qilinib, ularni lug'atlarda aks ettirish usullari ko'rsatilgan. Milliy va ijtimoiy sabablar metaforaning lingvistik va kognitiv asosini tashkil etishi, shuningdek, metaforaning turli lug'atlarda qanday izohlanishi ko'rib chiqiladi. Fito- va zoo-morfik metaforalar ham alohida o'rganilgan.

Asosiy mavzular

Metaforaning lingvomadaniy va leksikografik tahlili: Dissertatsiyaning birinchi bobida metaforaning lingvomadaniy hodisa sifatida o'rganilishi, uning jahon va o'zbek tilshunosligidagi o'rni, tadqiqotning asosiy yo'nalishlari tahlil qilingan. Fito- va zoo-morfik metaforalar, ularning milliy-ma'naviy xususiyatlari, lug'atlarda tasvirlanishi yoritilgan.
Metaforik ma'nolarni izohli lug'atlarda kodifikatsiya qilish tamoyillari: Ikkinchi bobda metaforaning lug'at tarkibidagi o'rni, uni kodifikatsiya qilish usullari, metafora va omonim so'zlarning farqlanishi, neologizmlar va arxaik metaforalarning lug'atlarda aks ettirilishi atroflicha o'rganilgan. Turli tillarning lug'atshunoslik tajribasi tahlil qilingan.
Metaforaning milliy tabiatini ochib berish: Uchinchi bobda metaforaning milliy madaniyat, mentalitet va dunyoqarashni aks ettirishi, uning til va milliy qadriyatlar bilan uzviy bog'liqligi tadqiq etilgan. Xususan, o'simlik nomlarining metaforik qo'llanilishi va uning xalq og'zaki ijodida aks etishi misollar orqali ko'rsatilgan.