Вакуум физикаси ва техникаси
Ushbu o'quv-uslubiy qo'llanma 5140200-fizika ta'lim yo'nalishida tahsil olayotgan talabalarga mo'ljallangan. Qo'llanmada zamonaviy pedagogik texnologiyalari tizimiga asoslangan holda o'quv maqsadlari aniqlangan, mavzu bo'yicha muammolar, muhokama uchun savollar, nazorat savollari, mustaqil ish topshiriqlari va foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati berilgan. Qo'llanmada «Fizikaviy elektronika asoslari» fanining vakuum hosil qilish nazariyasi va texnologiyalari hamda texnikasi haqidagi materiallar berilgan. Qo'llanma ta'lim jarayonini yaxshilashga qaratilgan va talabalarning bilimi va ko'nikmalarini oshirishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- 1-Bob. Siypraklashtirilgan gazlar molekulyar-kinetik xossalari. Vakuum hosil qilishning asosiy nazariyasi: Bu bobda past bosimlar ostida gaz molekulalarining issiqlik o'tkazuvchanlik xossalari, gaz molekulalarining oqimi, gaz oqimlarining turli rejimlarida (turbulent, laminar, molekulyar) ularning o'zgarishi va o'tkazuvchanlik xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, turli bosim va gazlar uchun molekulalarning erkin yurish yo'li uzunligining bog'liqligi, kvant mexanikasining asosiy tushunchalari va ta'riflari ham yoritilgan.
- 2-Bob. Past bosimlar (vakuum) hosil qilish qurilmalarining xarakteristikalari: Bu bobda vakuum hosil qilish uchun ishlatiladigan turli tiplar, tuzilishi va ishlash prinsipi hamda xarakteristikalarini batafsil o'rganiladi. Shuningdek, vakuum hosil qiluvchi nasoslarning tasnifi, ularning asosiy ko'rsatkichlari va vakuum hosil qilish usullari haqida ma'lumot berilgan.
- 3-Bob. Vakuum nasoslarining turlari, tuzilishi va ishlash prinsiplari: Ushbu bobda vakuum nasoslarining turlari (mexanik, bug‘li, sorbsion va boshqalar), ularning tuzilishi va ishlash prinsplari batafsil yoritilgan. Har bir turdagi nasosning afzalliklari, kamchiliklari va qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
- 4-Bob. Past bosimlarni o'lchash va nazorat qilish usullari: Bu bobda vakuum hosil qilingan tizimlarda bosimni o'lchash va nazorat qilish uchun qo'llaniladigan turli usullar va asboblar (vakuummetrlar) haqida ma'lumot berilgan. Vakuummetrlarining turlari, tuzilishi, ishlash prinsipi va qo'llanilishi batafsil yoritilgan.
- 5-Bob. Havo sizib o'tishini aniqlash: Bu bobda vakuum tizimlariga havo sizib o'tishini aniqlash usullari va ushbu jarayonni aniqlashda qo'llaniladigan usullar haqida ma'lumot berilgan. Havo sizib o'tishini aniqlashning ahamiyati va usullari batafsil yoritilgan.
- Laboratoriya ishi №1 va №2: Ushbu bo'limda mexanik va difffuzion nasoslar yordamida past va yuqori darajali vakuum hosil qilish va uni o'lchash usullari o'rganiladi. Nazariy ma'lumotlar bilan bir qatorda, laboratoriya mashg'ulotlari uchun ko'rsatmalar va nazorat savollari berilgan.
- Nazorat savollari va testlar: Qo'llanmada o'rganilgan mavzularni mustahkamlash uchun nazorat savollari va testlar keltirilgan. Bu savollar talabalarning bilimini tekshirish va mustahkamlashga qaratilgan.
- GLOSSARY: Qo'llanmada foydalanilgan asosiy terminlar va tushunchalar izohli lug'ati berilgan. Bu lug'at talabalarga mavzularni chuqurroq tushunishga yordam beradi.