Бухгалтерия ҳисоби

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi oliy ta’lim muassasalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, unda buxgalteriya hisobi asosiy tushunchalari, funktsiyalari, predmeti, usullari, pul mablag‘lari, xom ashyolar, asosiy vositalar, investitsiyalar, mehnatga haq to‘lash, xarajatlar, tayyor mahsulot, tovar, ish va xizmatlarni hisobi hamda ularni sotish, kapital, fondlar va moliya natijalarini hisobi kabi keng qamrovli mavzular yoritilgan. Shuningdek, soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar hisobi, moliya hisoboti hamda O‘zbekistonda investitsiya siyosatini nazarda tutilgan bo‘lib, u har qanday korxonaning o‘z faoliyatini samarali boshqarish, iqtisodiy rivojlanish va uning natijalarini tahlil qilish uchun zarur bo‘lgan barcha ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. Kitobda shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini xalqaro hamjamiyatga integratsiyalashuvi sharoitida barcha xalqaro standartlarni hisobga olgan holda, xalqaro standartlarga (International Financial Report Standards - IFRS) o‘tish yo‘li bilan amalga oshirish mumkinligi haqida ham ma’lumot berilgan.

Asosiy mavzular

• Buxgalteriya hisobi: Buxgalteriya hisobi - bu korxona xojalik faoliyatining har bir jarayonini va natijalarini moddiy va pul ifodada aks ettiruvchi tizimdir. Buxgalteriya hisobi ma’lumotlari asosida korxona rahbariyati boshqaruv qarorlarini qabul qiladi, nazoratni amalga oshiradi va iqtisodiy faoliyat samaradorligini oshirishga yordam beradi.
• Mol mablag‘lari: Mol mablag‘lari – bu korxona mulklarining tashqi ko‘rinishi va holatini aks ettiruvchi ko‘rsatkichlar bo‘lib, ular korxona tomonidan turli xil faoliyatlar amalga oshirilishi natijasida hosil bo‘ladi va korxonaning qiymati, likvidlik darajasi va qiymati bo‘yicha baholanishiga ko‘ra guruhlanadi.
• Xo‘jalik operatsiyalari: Xo‘jalik operatsiyalari – bu korxonaning moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini amalga oshirishi jarayonida sodir bo‘ladigan har qanday pul o‘tkazmalari, hisob-kitoblar, shuningdek boshqa moddiy va nomoddiy aktivlar harakatini aks ettiruvchi jarayonlardir.
• Buxgalteriya hisobi va soliq: Buxgalteriya hisobi va soliq hisobi o‘zaro chambarchas bog‘liq bo‘lib, ularning har biri boshqa sohani to‘ldiradi. Soliqlar korxona faoliyatining moliyaviy natijalarini shakllantirishda muhim o‘rin tutadi va davlat byudjetini shakllantirishga katta hissa qo‘shadi.
• Moliya hisobi: Moliya hisobi – bu korxona moliyaviy faoliyatining natijalarini aks ettiruvchi tizim bo‘lib, u daromadlar va xarajatlar, mol-mulklarning holati va harakatini hisobga oladi. Moliya hisoboti korxona boshqaruv organlari, investorlar, kreditormlar va boshqa manfaatdor tomonlar uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlarni taqdim etadi.