Chizma geometriya va perspektivadan grafik topshiriqlar

Ushbu metodik qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Urganch davlat universiteti tomonidan tayyorlangan bo'lib, Chizma geometriya va perspektivadan grafik topshiriqlar bo'yicha talabalarga mo'ljallangan. Unda nuqta, to'g'ri chiziq, tekislik, ko'pyoqlar va sirtlarning kesishuvi, soyalarini yasash, shuningdek, perspektivani qurish kabi mavzular chuqur yoritilgan. Har bir mavzu bo'yicha grafik ishlarni bajarishga oid ko'rsatmalar, namunalar va jadvallar keltirilgan. Qo'llanma talabalarga nazariy bilimlarini mustahkamlash va amaliy ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Nuqta: Nuqtaning fazodagi vaziyatini, proyeksiyalarini aniqlash va ularning tekisliklar bilan o'zaro munosabatini o'rganish. Nuqtalarning tasvirlarini yasash.
To'g'ri chiziq: To'g'ri chiziqning proyeksiyalarini qurish, uning haqiqiy kattaligi va fazodagi vaziyatini aniqlash. To'g'ri chiziq va tekisliklar bilan munosabatini o'rganish.
Tekislik: Tekislikning izlarini topish, nuqtadan tekislikkacha bo'lgan eng qisqa masofani aniqlash va tekislikka parallel tekislik o'tkazish. Tekislikning proyeksiyalash usullari.
Epyurni qayta tuzish usullari: Tekislik va nuqtalar uchun epyurlarni qayta tuzish usullari. Masalaning yechimini aylantirish va tekis parallel ko'chirish usullari bilan bajarish.
Ko'pyoqlarning tekislik bilan kesishuvi: Ko'pyoqlar va umumiy vaziyatdagi tekisliklar bilan kesishgan chiziqlarni topish. Kesim yuzasining haqiqiy kattaligini aniqlash va sirtning yoyilmasini bajarish.
Sirtlarning umumiy vaziyatdagi tekislik bilan kesishuvi: Konus, silindr kabi sirtlarning umumiy vaziyatdagi tekislik bilan kesishish chiziqlarini topish. Kesim yuzasining haqiqiy kattaligini aniqlash.
Ortogonal proyeksiyalarda tekis shakllarning soyalarini yasash: Tekis shakllarning aksonometrik va ortogonal proyeksiyalarda soyalarini yasash. Yorug'lik nurlarining yo'nalishiga qarab soyalarni aniqlash.
Ortogonal proyeksiyalarda geometrik shakllarning soyalarini yasash: Geometrik jismlarning (kub, piramida, konus, silindr) aksonometrik va ortogonal proyeksiyalarda soyalarini yasash.
To'g'ri chiziqning perspektivasi: To'g'ri chiziqlarning perspektiv tekisliklarda yoki fazoda hosil bo'lgan tasvirlarini qurish.
Burchaklarning perspektivasi: Tekislikda yotgan burchaklarning perspektivini qurish va ularning haqiqiy kattaliklarini aniqlash.
Yassi shakllarning perspektivada o'lchamlarini aniqlash: Yassi shakllarning kartinada joylashgan o'lchamlarini perspektiv masshtablar va masshtab nuqtalaridan foydalanib aniqlash.
Tekis shakllarning perspektivasi: Narsalar tekisligida yotgan ikkita tekis shakllarning perspektivasi qurish va ularning o'lchamlarini aniqlash.
Geometrik jismlarning perspektivasi: Berilgan ortogonal proyeksiyalariga asosan geometrik jismlarning (parallelepiped, prizma) perspektivini qurish.
Bino perspektivasini arxitektorlar usulida qurish: Binolarning plani va fasadi asosida ularning perspektivini arxitektorlar usulida qurish. Ob'ektning nuqta va chiziqlarining perspektivasini mos masshtabda kartinaga ko'chirish.
Bino perspektivasini radial (nurlar izi) usulida qurish: Binolarning plani va fasadi asosida ularning perspektivini radial (nurlar izi) usulida qurish. Ob'ektning proyeksiyalarini kartina tekisligiga o'tkazish.
Bino perspektivasini to'rlar usulida qurish: Katta maydonga ega bo'lgan tuzilishlar, binolarning perspektivasini to'r usulida qurish. Kenglik, chuqurlik va balandlik masshtablaridan foydalanish.