Issues of the organization of distance education in higher educational institutions

Ushbu maqola Oliy ta'lim muassasalarida masofaviy ta'limni tashkil etish muammolarini tahlil qiladi. Mualliflar masofaviy ta'lim bo'yicha turli olimlarning fikr-mulohazalarini to'plab, munozaralar asosida xulosalar chiqargan. Shuningdek, maqolada masofaviy ta'lim bosqichlari va masofaviy ta'limda Moodle tizimidan foydalanish muhokama qilingan. Maqola oxirida masofaviy ta'limni tashkil etishni takomillashtirish bo'yicha xulosalar va takliflar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

• Kirish: Bugungi kun haqiqatlari bilan bog'liq holda, masofaviy ta'limning dolzarbligi shundaki, ijtimoiy taraqqiyot natijalari hozirda axborot sohasiga to'plangan. Kompyuter texnikasi davri keldi. Hozirgi vaqtda uning rivojlanish bosqichi telekommunikatsiyalar bilan tavsiflanadi. Bu aloqa, axborot va bilimlar sohasi. Kasbiy bilimlar juda tez eskirib borayotganligini hisobga olsak, ularning uzluksiz takomillashtirilishi zarur. Masofaviy ta'lim shakli hozirda ommaviy uzluksiz o'z-o'zini o'qitish, vaqt va makon belbog'laridan qat'i nazar, axborotni universal almashish tizimlarini yaratish imkoniyatini beradi. Uchinchi ming yillikning boshida sanoat jamiyatidan axborot jamiyatiga o'tish davri bo'lib, unda bilim va axborot asosiy ishlab chiqarish kuchlari hisoblanadi. Axborot jamiyati ta'lim strategiyasini sezilarli darajada o'zgartiradi va uning eng muhim xususiyati axborot texnologiyalaridan keng foydalanishdir.
• Adabiyotlar sharhi: Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari asosida mavjud ilmiy nashrlar tahlili shuni ko'rsatdiki, ta'lim jarayonida bunday o'qitish usulidan foydalanish pedagogik texnologiyalar dunyosiga o'tish bilan bog'liq muammo sifatida qaralgan va bu borada sezilarli yutuqlarga erishilgan. Masofaviy ta'lim masalalarini bir qator xorijiy ekspertlar o'rganmoqda. Masofaviy ta'limning o'ziga xos xususiyati talabalarning mustaqil o'rganish imkoniyatidir. Masofaviy ta'lim davomida tinglovchilar tomonidan axborot va kommunikatsiya texnologiyalarining barcha turlaridan keng foydalaniladi. Masofaviy ta'lim bir yo'la va to'liq yuzaga kelmagan. Uning rivojlanish jarayoni asta-sekinlik bilan amalga oshgan.
• Masofaviy ta'lim texnologiyalari tarixi: Masofaviy ta'lim texnologiyasi 1969-yilda Buyuk Britaniya Bosh vaziri G. Uilson tashabbusi bilan shakllantirilgan. Biroq, masofaviy ta'lim uzoq vaqt oldin, ya'ni birinchi barqaror, muntazam pochta xizmati paytida yaratilgan. 1858-yildan boshlab London universiteti barcha talabalariga mustaqil bilimlarini olish, barcha sohalar va barcha yo'nalishlar bo'yicha diplom olish uchun ruxsat berilgan. 1938-yildan boshlab xalqaro yozishmalar ta'limi kengashi, 1982-yildan boshlab esa Xalqaro masofaviy ta'lim kengashi faoliyat yuritmoqda.
• O'zbekistonda masofaviy ta'limni rivojlantirish: O'zbekistonda masofaviy ta'limni rivojlantirish uchun bir qator muammolarni hal qilish zarur. Mamlakatda aholining kompyuter savodxonligini oshirish lozim. Bu ham o'qituvchilarga, ham talabalarga tegishli. Yangi pedagogik texnologiyalarni an'anaviy o'qitishdan ko'ra ko'proq vaqt ajratish shart emas deb hisoblaydi. Mamlakat masofaviy ta'limning mazmuni, shakli, o'quv dasturi uchun talablarni belgilashi kerak. E-ta'lim yaratuvchilarning mualliflik huquqini himoya qilish, ta'lim jarayonini tashkil etish va boshqarish, logistika, iqtisodiy mexanizmlar, normativ va huquqiy talablar, Internetda o'qitish texnologiyalari, telekommunikatsiyalar, masofaviy ta'lim institutlari, virtual universitetlar va boshqalar uchun tamoyillarni ishlab chiqadi. O'zbekistonda masofaviy ta'lim muammolarini hal qilish va masofaviy ta'limni mamlakatda yo'lga qo'yish uchun bir qator chora-tadbirlar amalga oshirildi. Xususan, 2018-yil 21-mayda O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirining 2018-yil 21-maydagi 447-sonli «Maxsus sirtqi ta'limda elektron ta'lim resurslari asosida ta'lim jarayonini tashkil etish to'g'risida»gi buyrug'i qabul qilindi.
• Xulosa: Masofaviy ta'limdan foydalanish uchun yagona shart - bu Internetga kirish, Google Chrome brauzeri, Internet Explorer yoki Mozilla oilasi brauzerlarining mavjudligi. Xususan, vizual matnlarni tahrirlash muharriri (WYSIWYG) yuklanmaydi. Ta'lim materiallari bilan ishlash uchun standart MS Office dasturlari (Word, PowerPoint, Excel, Access), Acrobat Reader va boshqalar kerak bo'lishi mumkin. Kursga darslar, topshiriq, so'rovnoma, test, forum, seminar, anketalar, lug'atlar va resurslar kataloglari kabi kurs elementlari kiradi. Joriy o'quv jarayoni va talabalar o'zgaruvchan sharoitlarga moslashishlari kerak.