Falsafa (mantiq, etika, estetika)

Ushbu kitob falsafa fanining asosiy tushunchalarini, tarixiy rivojlanish bosqichlarini, sharq va g‘arb falsafasini, bilish nazariyasini, borliq kategoriyasini, axloqshunoslik, estetika va global muammolarning falsafiy jihatlarini o‗z ichiga oladi. Unda falsafa fanining mazmuni va mohiyati, uning jamiyatdagi roli, falsafiy tafakkurning rivojlanish bosqichlari, falsafaning qonun va kategoriyalari, bilish jarayonining mohiyati va shakllari, axloqshunoslik, estetika va global muammolarning falsafiy jihatlari o‘z ichiga oladi. Ushbu kitob talabalar uchun falsafa fanini chuqur o‗zlashtirishga, dunyoqarashini kengaytirishga va dunyo haqidagi ilmiy-nazariy bilimlarini oshirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Falsafa fani predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: Shar q va G‘arb falsafasi.: Ushbu mavzu falsafaning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi rolini, falsafaning qonun va kategoriyalarini, falsafiy tafakkurning rivojlanish bosqichlarini, sharq va g‘arb falsafasini o‘z ichiga oladi. Falsafaning asosiy tushunchalari, mumtoz falsafa va uning rivojlanishi, sharq falsafasining o‘ziga xosligi, qadimgi falsafiy maktablar, falsafiy tizimlar va ularning rivojlanish qonuniyatlari hamda sharq va g‘arb falsafasining o‘ziga xos jihatlari ko‗rib chiqiladi.
Borliq - falsafaning fundamental kategoriyasi. Olamning universal aloqalari va rivojlanishi. Falsafaning qonun va kategoriyalari: Ushbu mavzu falsafaning fundamental kategoriyasi - borliqni, olamning universal aloqalarini va rivojlanishini, falsafaning qonun va kategoriyalarini o‘z ichiga oladi. Borliq tushunchasi, uni shakllantiruvchi asosiy tushunchalar, dialektikaning qonun-qoidalari, kategoriya tushunchalari va ularning turlari, xususan, olamning birligi, cheksizligi va rivojlanishi, harakat, fazo va vaqt, sabab va oqibat, mazmun va shakl, zidlik va boshqa tushunchalar tahlil qilinadi. Shuningdek, falsafaning asosiy qonunlari, kategoriyalari va ularning rivojlanishi, bir-biriga bog‗likligi va aloqadorlik munosabatlari o‘rganiladi.
Bilish nazariyasi: asosiy muammo va yo‗nalishlari. Jamiyatning madaniy va ma‘naviy qadriyatlari. Jamiyat va tarix falsafasi. Falsafiy antropologiya (Inson falsafasi). Globallashuv va global muammolarning falsafiy jihatlari: Ushbu mavzu bilish nazariyasining asosiy muammolari va yo‘nalishlarini, shaxsning ijtimoiy shakllanishini, jamiyat madaniy va ma‘naviy qadriyatlarini, jamiyat va tarix falsafasini, falsafiy antropologiyani, globallashuv va global muammolarning falsafiy jihatlarini o‘z ichiga oladi. Bilishning mohiyati, shakllanish va rivojlanish qonuniyatlari, xususiyatlari, turlari, axloqiy va estetik tarbiya, shuningdek, inson va jamiyatning o‘zaro aloqadorligi, insonning o‘zi va jamiyat oldidagi majburiyatlari, qadriyatlar tizimi va rivojlanishi, milliy madaniyat va umuminsoniy qadriyatlar, globallashuv va global muammolar, ularning yechimlari falsafaning asosiy yo‗nalishlari sifatida ko‗rib chiqiladi.
Logika - mantiq ilmi, tadqiqot doirasi va vazifalari. Tushuncha – Tafakkur shakli sifatida. Muloxaza. Xulosa chiqarish- Tafakkur shakli sifatida. Argumentlash va bilimlar taraqqiyotiniig mantiqiy shakllari.: Mantiq ilmi jamiyat tarixida ikki ming yildan ko‗proq davr mobaynida o‗rganib kelinadi. Uni o‗rganish insonga olamni bilish, bilimlarini ko‗paytirish, atrofidagi odamlar bilan muloqotini to‗g‗ri tashkil qilish uchun xizmat qiladi. Fikrlash qobiliyatiga ega bo‗lgan inson to‗g‗ri tafakkur shakllari va ular bilan bog‗liq qonun-qoidalarni bilib olar ekan, o‗z fikrini mantiqan to‗g‗ri qurishga, asoslangan bo‗lishiga, nafaqat o‘zining balki boshqalarning ham fikrlaridagi noaniqliklarni aniqlashga va tuzatishga o‗rganadi. Bu ish uzoq tarixga ega bo‘lgan mantiq ilmini chuqur bilishni taqozo etadi. Mantiqning mazmuni va shakli, mantiqiy qonunlari, xulosalar chiqarish, argumentlash, deduktiv va induktiv xulosa chiqarish usullari o‗rganiladi.
Axloqshunoslikning predmeti, tadqiqot doirasi va vazifalari. Nikoh va oilaning axloqiy asoslari, yoshlar tarbiyasidagi o‘rni.: Axloqshunoslik - axloqning kelib chiqishi, mohiyati, shakllanish va rivojlanish qonuniyatlarini, xususiyatlarini, falsafiy tushunchalarini o‘rganadi. Ushbu mavzu axloq, shaxs, vijdon, nomus, ezgulik, yaxshilik, yomonlik, adolat, mexnatsevarlik, insoflilik, xushfe‘llik, millatparvarlik, vatanparvarlik, fidoyilik, ziyolilik, go‗zallik, nafosat, muhabbat, nafrat, rashk kabi tushunchalarini chuqur o‗rganadi. Nikoh va oilaning axloqiy asoslari, yoshlar tarbiyasidagi o‘rni ham ushbu mavzuning muhim qismidir.
Estetika: go‘zallik falsafasi predmeti va vazifalari. Tabiat va texnogen sivilizatsiya estetikasi. Estetikaning zamonaviy muammolari.: Estetika — go‘zallik falsafasi bo‘lib, u san‘at, tabiat va jamiyat hodisalarining estetik xususiyatlarini, go‘zallik va xunuklikni tahlil qiladi. Bu fan go‘zallikning tabiatdagi, jamiyatdagi, san‘atdagi va shaxs hayotidagi namoyon bo‗lishini, ularning mohiyatini, shakllarini, xossalarini, aloqadorliklarini o‘rganadi. Insonning estetik faoliyati, uning ma‘naviy rivojlanishi hamda san‘atning rolini va ahamiyatini tushuntiradi. Estetikaning zamonaviy muammolari ham ushbu mavzuda ko‗rib chiqiladi.