Jas fiziologiyası hám gigienasi páninen lektsiya teksti

Ushbu hujjat O'zbekiston Respublikasi oliy ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan

Asosiy mavzular

1-modul. O'siw hám rawajlaniwdiń ulıwma nizamlıqları. Organizm hám qorshağan ortalıq: O'siw hám rawajlanıw nizamlıqları, jas dáwirleri, toqımalar, jınısiy kesellikler. Adam organizminiń ósiw hám rawajlanıw nızamlıqları, sırtqı ortalıq tásiri, jınısiy sistema hám nasillik kesellikler tuwralı ma'lumot beriladi. Adamnıń jası boyınsha dáwirlerge ajratilıwı hám olardıń ózgeshelikleri túsinik beriledi. Akseleratsiya jańa áwladtıń ruwxiy hám fizikalıq jaqtan tez ósiwi sıyaqlı ma'lumotlar qamtip alınǵan.
2-modul. Nerv sisteması fiziologiyası hám joqarı nerv iskerliginiń jas ózgeshelikleri: Nerv sistemasınıń ulıwma dúzilisi hám qásiyetleri, nerv orayları, nerv sistemasınıń túrli bólimleri, joqarı nerv iskerligi hám gigiyenası úyreniledi. Nerv sistemasınıń funksiyaları, tipleri, ózgeshelikleri hám tárbiyası, adamnıń minez-qulqı, pikirlew, sanası hám basqa ruwxiy qásiyetleri joqarı nerv iskerligi dep ataladı. Bunday iskerliktiń tolıq túsinigi, fizikalıq hám aqılıy miynet nátiyjeleri kórip shıǵıladı.
3-modul. Analizatorlardıń jas ózgesheligi hám gigienasi: Seziw organları hám olardıń jas ózgeshelikleri, analizatorlardıń dúzilisi, gigienası úyreniledi. Teri, iyis biliw, dám biliw, kóriw hám esitiw organlarınıń dúzilisi hám jas ózgeshelikleri úyreniledi. Seziw organlarınıń jasqa baylanıslı qásiyetleri hám olardıń gigienası úyreniledi.
4-modul. Ishki sekretsiya bezleriniń jas ózgesheligi: Ishki sekretsiya bezleri hám olardıń organizm iskerligin basqariwdagi funksional áhmiyeti úyreniledi. Miy bezleri (epifiz hám gipofiz), qalqan tárizli bez, asqazan astı bezi, búyrek ústi bezleri, jınısiy bezlerdiń dúzilisi, funktsiyası hám olardıń jas ózgeshelikleri tuwralı ma'lumotlar beriledi.
5-modul. Tayanish háreket apparatınıń jas ózgesheligi hám gigienasi: Tayanish-háreket apparatınıń áhmiyeti, skelet hám bulshıq etlerdiń dúzilisi hám jas ózgesheligi, tayanish-háreket apparatınıń gigienası úyreniledi. Skelettiń dúzilisi hám rawajlanıwı, bulshıq etlerdiń rawajlanıwı hám jas ózgesheligi kórip shıǵıladı.
6-modul. As sińiriw sistemasiniń jas ózgesheligi hám awqatlaniw gigienasi: As sińiriw sistemasınıń ulıwma dúzilisi, jas ózgesheligi, organizmde zat almasiwı hám awqatlanıw gigienası úyreniledi. Tisler, asqazan, bawır, óńesh, ichaklar, sińiriw jolları, olardıń dúzilisi hám funktsiyaları, jas ózgesheligi hám awqatlanıw qaǵıydaları úyreniledi.
7-modul. Qan hám qan aylaniw sistemasınıń jas ózgesheligi hám gigienasi: Qan hám qan aylaniw sistemasınıń ózgesheligi hám gigienası úyreniledi. Eritrotsitler, leykotsitler, trombotsitler, plazma hám qan gruppaları, júrek hám qan aylaniw sistemasınıń jas ózgesheligi hám gigienası úyreniledi.
8-modul. Bólip shıģarıw hám dem aliw sistemasınıń jas ózgesheligi hám gigienasi: Dem aliw organları hám bólip shıģarıw organlarınıń dúzilisi, funktsiyası, gigienası úyreniledi. Ókpe, bronxlar, alviollalar, gazler almasiwı, búyrek, sidik jolları, teri hám olardıń jas ózgesheligi hám gigienası úyreniledi.