Нефть қудуқларига сув оқимини чегаралаш технологияси (Жанубий Кемачи кони мисолида)
Ushbu kitob
Asosiy mavzular
- Kirish: Hozirgi kunda neft va gaz sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli qarorlari va "O'zbekneftgaz" AJ ning faoliyatini takomillashtirish, hamda uglevodorod xomashyosini qazib olishni ko'paytirish bo'yicha dastur haqida umumiy ma'lumotlar berilgan. Neft uyumining suvlanishi va uning ikki ko'rinishi, ya'ni chegara suvlari bilan egallanishi va yuqorida yoki pastda yotgan suvli qatlamlardan suv bosimi bilan to'ldirilishi haqida tushuncha beradi.
- Mavzuning dolzarbligi: Neftni suv bilan siqib chiqarishda quduq mahsulotining suvlanishi tabiiy hol. Shu sababli, suv haydashning dastlabki davridan quduq mahsulotining suvlanishiga ta'sirini o'rganish muhim ahamiyatga ega. Ko'plab ishlar bag'ishlangan bo'lishiga qaramay, bu masalada hali ko'p muammolar hal qilinmagan. Shuning uchun turli geologik-fizik sharoitlardagi uyumlar va quduqlarning suvlanishini o'rganish ilmiy va amaliy ahamiyatga ega.
- Mavzuning maqsadi va vazifalari: Turli rejim va geologik-fizik sharoitlarni o'ziga xos xususiyatlarini o'rganish va suv yo'lini berkitish muammolarini ko'rsatib berish.
- Mavzuning ilmiyligi: Quduq va uyumlarning suvlanishini o'rganish, ularning suvlanish dinamikasini turli xil sharoitlarda bashoratlash imkonini beradi. Uyumlar va quduqlarning turli geologik-fizik sharoitlarda va neft konlarini turli rejimlarda ishlashda suvlanishini o'rganish katta ilmiy va amaliy ahamiyatga ega. Shu maqsadda quduqlarning chekka va ostki suvlari bilan suvlanishining o'ziga xos xususiyatlari o'rganilgan va olingan natijalar asosida uyumlar va quduqlarning suvlanish dinamikasini bashorati mumkin bo'ladi.
- I. Geologik qism: Janubiy Kemachi maydonining umumiy tavsifi, geologik tuzilishi, stratigrafiyasi, tektonikasi, neft va gaz tuzilmalarining turlari va morfologiyasi, neft-gazoliligi, quduqlarni burg'ulashning geologik shartlari haqida ma'lumotlar berilgan.
- II. Asosiy qism: Janubiy Kemachi konining qisqacha geologik tavsifi, undan qazib olingan mahsulot hajmlari, quduqlar majmuasi, qatlam bosimi va uni tushirish usullari bilan gaz zahiralarini aniqlash, hisobot yilidagi konning asosiy ko'rsatkichlarining tahlili, texnologiya bo'yicha bajarilgan ishlar, quduqlarni chekka va ostki suvlari bilan suvlanishini o'rganish, ularning harakatini boshqarish, suvlanish dinamikasi va suv-neft olishning bog'liqligi, quduq tubiga suv yo'lini to'sish uchun texnologik qarorlar qabul qilish kabi masalalar yoritilgan.
- III. Atrof-muhit muhofazasi: Neft va gaz mahsulotlarining atmosferaga ta'sirini kamaytirish, tabiatni muhofaza qilish bo'yicha umumiy tushunchalar, yer osti boyliklarini asrash va atrof-muhitni muhofaza qilish hamda suvlar, tuproqlar va havo muhofazasiga oid masalalar ko'rib chiqilgan.
- IV. Texnika xavfsizligi va mehnatni muhofaza qilish: O'zbekiston Respublikasi mehnat qonunchiligi asosida xavfsiz mehnat sharoitini yaratish, ishchilarning sog'lig'ini saqlash, shaxsiy himoya vositalaridan foydalanish, yong'in va elektr xavfsizligi kabi masalalar yoritilgan.
- V. Iqtisodiy qism: Neft va gaz sanoatini reja asosida ishlatishning samarasi, konlar bo'yicha gaz va kondensat qazib olishni rejalashtirishning o'ziga xos jihatlari, Janubiy Kemachi konini iqtisodiy tahlili, mehnat unumdorligi va rejalashtirilgan ishlar hamda iqtisodiy samaradorlikni hisoblash usullari haqida ma'lumotlar berilgan.
- Xulosa: Quduqlarning suvlanish qonuniyatlarini o'rganish natijasida olingan takliflar, turli geologik-fizik sharoitlarga mos keladigan usullar, qatlamlarni samarali ishlatish imkoniyatlari va neftni to'liq qazib olish bo'yicha tavsiyalar keltirilgan.
- Foydalanilgan adabiyotlar: Ishda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar, maqolalar va internet saytlari ro'yxati keltirilgan.