Шаҳарлар композициясини шакллантиришда вертикал иншоотлар
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbekistonning qadimgi, oʻrta asrlar va zamonaviy shaharsozligida vertikal inshootlarning shakllanishi, ularning shahar kompozitsiyasidagi roli va oʻziga xos xususiyatlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda Oʻrta Osiyo va jahon shaharsozligi tajribasidan olingan ma’lumotlar asosida vertikal inshootlarning tipologiyasi, konstruktiv xususiyatlari, qorishmalari va materiallari tahlil qilingan. Xususan, Xiva minoralarining qurilish uslublari va ularning meʼmoriy-konstruktiv jihatlari chuqur oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekistonning tarixiy shaharlarini saqlash va rivojlantirish, shaharsozlikning samarali yechimlarini ishlab chiqish boʻyicha tavsiyalar beradi. Shuningdek, tadqiqotda aniqlangan ilmiy va amaliy natijalar Oʻzbekiston shaharsozligi va arxitekturasi rivojiga hissa qoʻshishi taʼkidlangan.
Asosiy mavzular
- Oʻzbekiston shaharsozligida vertikal inshootlarning shakllanishi: Tadqiqotda Oʻzbekiston hududidagi qadimgi davrlardan boshlab zamonaviy davrlargacha boʻlgan vertikal inshootlarning shakllanish bosqichlari, ularning shahar kompozitsiyasidagi oʻrni va ahamiyati tahlil qilingan. Jumladan, IX-XII asrlar, XIV-XVI asrlar va XVIII-XIX asrlarda shakllangan vertikal inshootlarning oʻziga xos xususiyatlari koʻrsatib berilgan.
- Vertikal inshootlarning tipologiyasi va konstruktiv xususiyatlari: Bu mavzu doirasida vertikal inshootlarning klassifikatsiyasi, ularning umumiy shakli, joylashuvi, funksiyasi, balandligi va bezaklari boʻyicha maʼlumotlar berilgan. Xususan, Xiva minoralarining qurilish uslublari va ishlatilgan materiallar, jumladan, gʻisht, ganch va boshqa moddalar batafsil oʻrganilgan.
- Vertikal inshootlarning saqlanishi va modernizatsiyasi: Tadqiqotda tarixiy vertikal inshootlarning ahamiyati, ularni saqlash, taʼmirlash va zamonaviy shaharsozlikda qoʻllash boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Zamonaviy urbanizmda vertikal kompozitsiyalarning oʻrni va ulardan samarali foydalanish yoʻllari koʻrsatilgan.