Mashinasozlik materiallari

Ushbu kitob mashinasozlik materiallari va qotishmalarining nazariy va amaliy jihatlarini o‗z ichiga oladi. Unda metallarning tuzilishi, xossalari, ularga ishlov berish usullari, qotishmalar nazariyasi, holat diagrammalari, metallarning mexanik, fizik va kimyoviy xossalari, hamda ularning o‗zgarishlari atroflicha yoritilgan. Sanoatda keng qo‗llaniladigan uglerodli va legirlangan po‗latlar, rangli metallar (alyuminiy, magniy, mis, titan) va ularning qotishmalari, hamda kompozitsion va nanomateriallar haqida batafsil ma‘lumotlar berilgan. Kitobda materiallarni termik va kimyoviy-termik ishlov berish usullari, hamda ularning qo‗llanilish sohalari ham yoritilgan. Kitob oxirida esa har bir bob bo‗yicha umumiy nazorat savollari va glossariy keltirilgan.

Asosiy mavzular

• KIRISH: O‗zbekiston Respublikasi Oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi tomonidan tavsiya etilgan ushbu kitob mashinasozlik materiallari faniga kirish qismini va umumiy ma‘lumotlarni o‗z ichiga oladi.
• 1-BOB. MASHINASOZLIK MATERIALLARINING TUZILISHI: Ushbu bob mashinasozlik materiallarining tuzilishi, atom-kristall tuzilishi, real metallarning tuzilishi, kristallanishi, qotishmalar nazariyasi, qotishmalarning turlari, ularning holat diagrammalari, mustahkamligini oshirish usullari hamda umumiy nazorat savollarini o‗z ichiga oladi.
• 2-BOB. MASHINASOZLIK MATERIALLARI VA QOTISHMALARNI TADQIQ ETISHNING USULLARI: Ushbu bob metall materiallar strukturalarini o‗rganish usullari, mexanik, fizik va kimyoviy xossalari, texnologik va ekspluatasion xossalari hamda ularni aniqlash usullarini yoritadi va bob bo‗yicha umumiy nazorat savollari keltirilgan.
• 3-BOB TEMIR-UGLEROD QOTISHMALARI VA ULARNING ISHLATILISHI: Ushbu bob temir-uglerod qotishmalari, ularning klassifikatsiyasi, markalanishi va ishlatilishi, yuqori puxta po‗latlar, korroziyabardosh hamda olovbardosh po‗latlar, zanglamas po‗latlar, austenit va martensit sinfidagi po‗latlar, asbobsozlik po‗latlari va qotishmalar, cho‗yanlar, ularning turlari, strukturalari va xossalari hamda ularning qo‗llanilishi haqida batafsil ma‘lumotlar berilgan.
• 4-BOB. RANGLI METALLAR VA ULARNING QOTISHMALARI: Ushbu bob rangli metallar va ularning qotishmalari, jumladan titan, alyuminiy, magniy, mis va ularning qotishmalari, ularning klassifikatsiyasi, markalanishi, xossalari va qo‗llanilishi, hamda ularni termik ishlash jarayonlari yoritilgan.
• 5-BOB. KOMPOZITSION MATERIALLAR: Ushbu bob yangi metal materiallar, kompozitsion materiallar, kompozitsion materiallarning turlari, tolali va dispersli kompozitlar hamda ularning ishlatilishi haqida ma‘lumot beradi.
• 6-BOB. NANOMATERIALLAR VA NANOTEXNOLOGIYA: Ushbu bob kukun metallurgiyasi asoslari, qiyin eriydigan metallar, nanomateriallar, nanokukunlar, nanokompozitlar va ularning olish usullari hamda qo‗llanilishi haqida ma‘lumot beradi.
• 7-BOB. TERMIK VA KIMYOVIY-TERMIK ISHLASH: Ushbu bob metall va qotishmalarni termik va kimyoviy-termik ishlashning nazariy asoslari, jarayonlari, turlari, ularning metall va qotishmalar xossalariga ta‘siri, jumladan yumshatish, normallash, toblash, bo‗shatish, sementatsiya, azotlash, sianlash va borlash jarayonlari hamda ularning texnologik jihatlari atroflicha yoritilgan.