Турли хил катализаторлар ёрдамида терминал алкинлар ва кетонлар асосида ацетилен спиртларини синтез килитт
Ushbu ilmiy ishda turli xil katalizatorlar yordamida terminal alkinlar va ketonlar asosida aromatik atsetilen spirtlari va ularning yangi hosilalarini sintez qilish usullari ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari asosida olingan birikmalarning kimyoviy tuzilishi, fizik-kimyoviy xossalari va biologik faolligi o'rganilgan. Olingan yangi birikmalar neft-gaz, kimyo va farmatsevtika sanoatida ishlatilishi mumkin bo'lgan ingibitorlar va biofaol moddalar sifatida tavsiya etilgan. Tadqiqotda zamonaviy kimyo nazariyasiga asoslangan yangi usullar qo'llanilgan hamda mavjud texnologiyalarni takomillashtirishga hissa qo'shilgan.
Asosiy mavzular
- Aromatik atsetilen spirtlarini sintez qilish usullari: Turli xil siklik ketonlar (tsikloopentanon, tsiklogeksanon, metiltsiklogeksanon, menton, kamfora, adamantanon) va fenilasetilen yordamida CS2CO3, 3,3'-Ph2BINOL-2Li, Zn(OTf)2 va BuLi/KO'Bu kabi katalizatorlar ishtirokida yuqori unum bilan aromatik atsetilen spirtlarini sintez qilish usullari o'rganilgan.
- Katalizatorlarning ta'siri va kMyoviy mexanizmlar: Ketonlarning molekulyar tuzilishi, CH2=CH- guruhi va CH3-guruhi hajmiga qarab reaksiyaning borishi va unga ta'sir qiluvchi omillar, katalizatorlarning samaradorlik qatori va reaksiyaning mexanizmlari aniqlangan.
- Olingan birikmalarning biologik faolligi: Sintezlangan aromatik atsetilen spirtlarining neft-kimyo sanoatida uchraydigan mikroorganizmlarga qarshi bioishqollovchi (bio-korroziya) xususiyatlari o'rganilgan va ularning ingibitor sifatida qo'llanilishi mumkinligi isbotlangan.
- Sanoat chiqindilariga qarshi ingibitorlar: Sintezlangan aromatik atsetilen spirtlarining kimyo sanoati chiqindilaridagi tuz hosil qiluvchi komponentlarga qarshi ingibitorlik xususiyatlari aniqlanib, ularni nazorat qilishda qo'llash bo'yicha tavsiyalar berilgan.