Маҳаллий хомашёлар асосида таркибида кремний бўлган ноорганик ва органик бирикмалар олиш технологиясини ишлаб чиқиш
Ushbu avtoreferat doktorant Eshmurodov Xurshid Esanberdiyevichning «Mahalliy xomashyolar asosida tarkibida kremniy bo'lgan noorganik va organik birikmalar olish texnologiyasini ishlab chiqish» mavzusidagi dissertatsiya ishining qisqacha mazmunini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda mahalliy xomashyolar, jumladan, kvars qumi va organik monomerlardan foydalangan holda kremniy saqlovchi noorganik va organik birikmalar olish texnologiyalarini ishlab chiqish va ularni takomillashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqot natijalari asosida yangi modifikatorlar sintez qilingan va ularning xossalari o'rganilgan. Olingan natijalar qurilish materiallari ishlab chiqarishda qo'llanilishi mumkinligi ko'rsatilgan. Tadqiqotda 5 ta asosiy bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Kremniy saqlovchi noorganik va organik birikmalar olish texnologiyasini ishlab chiqish: Ushbu mavzu dissertatsiyaning asosiy qismini tashkil etadi. Unda mahalliy xomashyolar, jumladan, kvars qumi, organik monomerlar va kraxmaldan foydalangan holda turli kremniy saqlovchi birikmalar, jumladan, glifтал смолалар, кремний-акрил полимер модификаторлар sintez qilish texnologiyalari o'rganilgan. Tadqiqot jarayonida zaruriy sharoitlar aniqlanib, olingan mahsulotlarning fizik-kimyoviy va fizik-mexanik xossalari tadqiq etilgan.
- Mahalliy xomashyolardan foydalanish va ularning ahamiyati: Dissertatsiyada O'zbekistonda mavjud bo'lgan mahalliy xomashyolar, xususan, kvars qumining kimyo sanoatida qo'llash istiqbollari va uning ahamiyati yoritilgan. Mahalliy resurslardan samarali foydalanish orqali import o'rnini bosuvchi va iqtisodiy samarador mahsulotlar ishlab chiqarish masalalariga urg'u berilgan.
- Yangi modifikatorlar sintezi va ularning tadqiqi: Tadqiqot davomida bir qator yangi kremniy saqlovchi glifтал смолалар (GFK-1, GFK-2) va кремний-akril polimer modifikatorlar (KASM-1, KASM-2) hamda boshqa modifikatorlar (KFK-1, KM-1, KM-2) sintez qilingan. Ushbu modifikatorlarning tarkibi, tuzilishi va xossalari zamonaviy usullar yordamida aniqlangan.
- Olingan modifikatorlarning amaliy qo'llanilishi: Sintez qilingan modifikatorlarning qurilish materiallari, xususan, elimlar va plitalar ishlab chiqarishda qo'llanilishi o'rganilgan. Modifikatorlar qo'shilganida materiallarning suv va issiqlikka chidamliligi, shuningdek, mexanik xossalari yaxshilanishi ko'rsatilgan. Ushbu modifikatorlar «Olmaliq kon-metallurgiya kombinati» AJda amaliyotga tatbiq etilgan.