Молия ва молия тизими
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi moliya tizimi, uning tarkibiy qismlari, funktsiyalari va boshqaruvini o'rganishga bag'ishlangan. Unda moliya tushunchasi, uning mohiyati va funktsiyalari, moliya tizimining tuzilishi, davlat budjeti, budjetdan tashqari jamg'armalar, soliqlar va soliq tizimi kabi asosiy masalalar batafsil yoritilgan. Kitobda O'zbekiston moliya tizimining o'ziga xos xususiyatlari, uning rivojlanish tendentsiyalari hamda dolzarb muammolari tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Moliyaning mohiyati va funktsiyalari: Moliyaning iqtisodiy kategoriya sifatidagi roli, pul resurslarini shakllantirish, taqsimlash va ishlatish sohalaridagi munosabatlar, moliyaning funktsiyalari (taqsimlash, nazorat) va ularning ahamiyati.
- Moliya tizimi va uning bo'g'inlari: Moliya tizimining tuzilishi, davlat moliyasi, korxona moliyasi, sug'urta moliyasi, budjetdan tashqari jamg'armalar va ularning o'zaro aloqalari, har bir bo'g'inning o'ziga xos xususiyatlari.
- Moliya tizimini boshqarish. Moliyaviy nazorat: Moliya tizimini boshqarish organlari (Oliy Majlis, Vazirlar Mahkamasi, Moliya vazirligi), ularning vakolatlari, moliyaviy nazorat turlari (umumdavlat, ichki xo'jalik, jamoa, mustaqil) va ularning vazifalari.
- Davlat budjetining mohiyati va tuzilishi. Budjet tizimi: Davlat budjetining iqtisodiy mohiyati, budjet tizimining tamoyillari, budjet tasnifi, budjet jarayoni, respublika budjeti, Qoraqalpog'iston budjeti va mahalliy budjetlar.
- Davlat budjetining daromadlari va xarajatlari: Davlat budjetining daromad manbalari (soliqlar, yig'imlar, bojlar, boshqa majburiy to'lovlar), xarajat yo'nalishlari (ijtimoiy soha, iqtisodiyot, mudofaa, boshqaruv), budjet defitsiti va uni moliyalashtirish manbalari.
- Davlat budjetidan tashqari jamg'armalar: Budjetdan tashqari jamg'armalarning mohiyati, ularning tashkil etilishi va ishlatilish tartibi, asosiy turlari (Pensiya jamg'armasi, Yo'l jamg'armasi, Bandlikka ko'maklashish jamg'armasi, Ta'lim muassasalarini rekonstruksiya qilish jamg'armasi).
- Soliq tushunchasi va soliq tizimi: Soliqning iqtisodiy mohiyati, soliq tizimining tamoyillari, soliq elementlari (soliq obyekti, soliq bazasi, soliq stavkasi), soliq turlari (foyda solig'i, daromad solig'i, qo'shilgan qiymat solig'i, aktsiz solig'i, mulk solig'i, yer solig'i).