Intensiv molekulalararo o‘zaro ta’sirli sistemalarda molekulyar agregatlarning tuzilishi, hosil bo‘lish mexanizmlari va ularni kombinatsion sochilish spektrlarida namoyon bo‘lishi
Ushbu magistrlik dissertatsiyasi etilasetat va uning eritmalarda molekulyar agregatsiyalarini nazariy va eksperimental usullar yordamida oʻrganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda kombinatsion sochilish spektrlari va kvant-kimyoviy hisoblashlar yordamida etilasetatning molekulyar tuzilishi, oʻzaro ta'sir kuchlari va agregatlar hosil boʻlish mexanizmlari tahlil qilingan. Dastlab, nazariy qismda yorugʻlikning sochilish nazariyalari, vodorod bogʻlanish va molekulalararo oʻzaro taʼsir turlari, shuningdek kvant-kimyoviy hisoblash usullari koʻrib chiqilgan. Tajriba qismida esa etilasetat va uning turli eritmalari (CCl4, geptan, propil spirt, suv) uchun kombinatsion sochilish spektrlari olingan va tahlil qilingan. Natijalar shuni ko'rsatdiki, etilasetat molekulalari monomer va dimer holatlarda mavjud bo'lib, dimerlar vodorod bog'lanishi orqali hosil bo'ladi. Shuningdek, noempirik hisoblashlar asosida molekulalarning tuzilishi, elektron zichligi va boshqa xossalari aniqlangan.
Asosiy mavzular
- Nazariy qism: Bu qismda yorug'likning sochilish nazariyalari (Reley, Lorens-Lorens), vodorod bog'lanishning mohiyati, turlari va uning spektral namoyon bo'lishi, molekulalararo o'zaro ta'sir turlari, jumladan dipol-dipol va vodorod bog'lanishlar, hamda kvant-kimyoviy hisoblash usullari (Gaussian dasturi, B3LYP usuli) haqida batafsil ma'lumot berilgan. Molekulalarning tuzilishi, geometriyasi, elektronlari va ularning xossalari nazariy jihatdan tahlil qilingan.
- Tajriba qismlari va apparaturalar: Tadqiqotda ishlatilgan moddalar (etilasetat, CCl4, geptan, propil spirt, suv) ning xossalari keltirilgan. Kombinatsion sochilish spektrlari uchun ishlatilgan DFS-52 spektrometrining tuzilishi va ishlash prinsipi tushuntirilgan. Namunani tayyorlash usullari va tajribalarni o'tkazish jarayoni bayon etilgan.
- Olingan natijalar va ularning tahlili: Etilasetat va uning turli eritmalari (CCl4, geptan, propil spirt, suv) uchun olingan kombinatsion sochilish spektrlari tahlil qilingan. Etilasetat C=O tebranish polosasining parallel va perpendikulyar tashkil etuvchilari o'rtasidagi chastotalar farqi aniqlangan. Etilasetatning suv va propil spirti bilan aralashmalarida molekulyar agregatlarning hosil bo'lishi va H-bog'lanishning roli ko'rsatilgan. Shuningdek, noempirik hisoblashlar yordamida etilasetatning monomer va dimer tuzilishi aniqlangan va dimer hosil bo'lish energiyasi hisoblangan.