Local features of tajiks’ navruz songs of kashkadarya oazis
Ushbu maqola Oʻzbekistondagi Qashqadaryo vohasi tojiklarining Navroʻz qoʻshiqlari va ularning ijtimoiy-madaniy mohiyatini tahlil qiladi. Unda Navroʻz bayramining paydo boʻlishi, urf-odatlari, marosimlari hamda ushbu bayram bilan bogʻliq qoʻshiqlar va ularning mazmuni atroflicha oʻrganilgan. Xususan, Navroʻz qoʻshiqlari orqali tabiatning uygʻonishi, bahorning kelishi, xalqning quvonchi, urf-odatlar va milliy qadriyatlarning ifodalanishi, shuningdek, qoʻshiqlarning ijro uslublari, janrlari va ularning rivojlanishi haqida maʼlumot beriladi. Maqolada xalq ogʻzaki ijodi namunalari, turli tadqiqotlar va adabiyotlar asosida Navroʻz qoʻshiqlarining oʻziga xosligi, oʻrni va ahamiyati yoritib berilgan.
Asosiy mavzular
- Navroʻz bayramining mohiyati va kelib chiqishi: Navroʻz bayramining Osiyo mamlakatlarida, xususan Oʻzbekistonda qadimdan nishonlanib kelinishi, uning diniy va milliy bayram sifatida qadrlanishi, yangi kun va bahorning boshlanishi bilan bogʻliq ekanligi haqida soʻz boradi. Shuningdek, har bir viloyatning oʻziga xos urf-odatlari, qoʻshiqlari va bu bayramning tabiat bilan uygʻunligi, yangi turmush qurgan kelinga qiyoslanishi taʼkidlanadi.
- Navroʻz qoʻshiqlari va ularning janrlari: Maqolada Navroʻz bayrami bilan bogʻliq qoʻshiqlarning turli xil janrlarda, masalan, ruboiylar, xalq qoʻshiqlari shaklida ijro etilishi haqida maʼlumot beriladi. Qashqadaryo vohasi tojiklarining oʻziga xos Navroʻz qoʻshiqlari, ularning mazmuni, uslubi va ijro anʼanalari tahlil qilinadi. Qoʻshiqlarda tabiatning uygʻonishi, koʻklam, quvonch va ezgulikning ifodalanishi muhim oʻrin tutadi.
- Navroʻz qoʻshiqlarining ijtimoiy-madaniy ahamiyati: Navroʻz qoʻshiqlari xalqning kayfiyatini koʻtaruvchi, bayramni yanada fayzli qilishga xizmat qiluvchi madaniy hodisa ekanligi taʼkidlanadi. Ushbu qoʻshiqlar orqali xalq oʻzaro tabriklashadi, tilaklarini bildirishadi, birlik va hamjihatlikni mustahkamlaydi. Shuningdek, qoʻshiqlarda ajdodlardan meros boʻlib qolgan urf-odatlar, marosimlar va ijtimoiy hayot aks etadi.
- Navroʻz qoʻshiqlari va anʼanalar: Navroʻz bayramining qadimiy urf-odatlari, marosimlari va qoʻshiqlari orasidagi uzviy bogʻliqlik ochib beriladi. Xususan, bayram oldidan uylarni tozalash, dasturxon tuzash, bahor taomlarini tayyorlash kabi anʼanalarning qoʻshiqlar bilan uygʻunligi koʻrsatiladi. Qolaversa, qoʻshiqlarda bayramning kelishi bilan bogʻliq turli afsonalar, rivoyatlar va xurofiy qarashlarning taʼsiri ham tilga olinadi.