Умумий педагогика

Ushbu kitobda umumiy ta'lim jarayoni, ta'lim shakllari, metod va vositalari, o'qituvchi-o'quvchi munosabatlari, tarbiya jarayonining mazmuni, qonuniyatlari va tamoyillari, tarbiya turlari, pedagogik qarashlar, ta'lim metodlari, shaxsni tarbiyalash va rivojlantirish, ta'limni tashkil etish shakllari, metod va vositalari hamda ta'lim olganlikni tashxis etish kabi muhim masalalar chuqur tahlil qilingan. Kitobda o'zbek pedagogik maktabining shakllanishi va rivojlanishida muhim rol o'ynagan tarixiy davrlar va buyuk allomalarimizning ta'lim-tarbiya haqidagi g'oyalari ham yoritilgan.

Asosiy mavzular

• O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim to'g'risida"gi Qonuni. Kadrlar tayyorlash Milliy Modeli: O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim to'g'risida"gi Qonuni va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" asosida ta'lim-tarbiya jarayonini tashkil etish, pedagogik faoliyatni rivojlantirish hamda mutaxassis kadrlarni tayyorlashga bag'ishlangan.
• Pedagogika - ijtimoiy fan sifatida: Pedagogikaning paydo bo'lishi va rivojlanishi, uning ob'ekti, predmeti, funksiyalari va asosiy kategoriyalari hamda ilmiy-tadqiqot metodlari haqida ma'lumot beriladi.
• Didaktika - ta'lim nazariyasi sifatida: Didaktikaning ta'lim jarayoni, qonuniyatlari, tamoyillari, maktab va tarbiya, shakllari va metodlari hamda o'ziga xos xususiyatlari haqida ma'lumot berilgan.
• Ta'limning umumiy va xususiy qonuniyatlari: Ta'lim jarayonining mohiyati, qonuniyatlari, tamoyillari, tarbiya turlari, shakllari va metodlari hamda o'ziga xos xususiyatlari tahlil qilingan.
• Ta'limni tashkil etish shakli, metod va vositalari: Ta'limni tashkil etish shakllari, metodlari va vositalari hamda ularni tanlash shartlari, ta'lim oluvchilarning bilim, ko'nikma va malakalarini baholash mezonlari haqida ma'lumot berilgan.
• Ta'lim olganlikni tashxis etish: Ta'lim olganlikni tashxis etishning mohiyati, nazorat qilish va hisobga olish usullari, ta'lim oluvchining o'quv faoliyatini nazorat qilish va hisobga olish hamda ta'lim oluvchilarning bilim, ko'nikma va malakalarini baholash mezonlari haqida so'z yuritilgan.
• Tarbiya jarayoni, mazmuni, qonuniyatlari va tamoyillari. Tarbiya turlari: Tarbiya jarayonining mazmuni, metodlari, qonuniyatlari, tamoyillari, tarbiya turlari, jazo berish va rag'batlantirish metodlari hamda axloqiy tarbiyaning ahamiyati haqida so'z yuritilgan.
• Qadimgi Sharq, Qadimgi Yunoniston, Qadimgi Rim davlatlarida maktab va tarbiya: Qadimgi Sharq, Qadimgi Yunoniston va Qadimgi Rim davlatlarida maktab va tarbiya, shuningdek, Suqrot, Aflotun, Arastu va Demokritlarning pedagogik qarashlari haqida ma'lumot berilgan.
• Sharq uyg'onish davrida pedagogik fikrlar rivojlanishi: Sharq uyg'onish davrida Abu Abdulloh Xorazmiy, Abu Nasr Farobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Mahmud Qoshg'ariy, Yusuf Xoj Hojib, Ahmad Yugnakiy, Kaykovus, Amir Temur, Mirzo Ulug'bek, Zahiriddin Muhammad Bobur, Alisher Navoiy, Abdurahmon Jomiy, Jaloliddin Davoniyning pedagogik qarashlari va maktablar rivojiga qo'shgan hissasi haqida so'z yuritilgan.
• XIX asrning yarmi va XX asr boshlarida Turkistonda ta'lim tizimi va pedagogik fikrlar: XIX asrning yarmi va XX asr boshlarida Turkistonda ta'lim tizimi, maktab va madrasalar, chor Rossiyasining ta'lim siyosati, jadidchilik harakati va yangi usul maktablarining ochilishi hamda ularning pedagogik fikrlari haqida ma'lumot berilgan.
• Mustaqil O'zbekiston ta'lim tizimi: Mustaqillik yillarida ta'lim tizimida amalga oshirilgan islohotlar va pedagogik fikrlar rivojining asosiy yo'nalishlari haqida so'z yuritilgan.
• Jahon pedagogika fanining rivojlanish tarixi: Qadimgi Sharq, Yunoniston, Rim davlatlari, Buyuk Britaniya, Germaniya, Fransiya pedagoglarining dunyoqarashlari va ta'lim-tarbiya nazariyalari haqida ma'lumot berilgan.
• Xulosa: O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim to'g'risida"gi Qonuni va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" asosida ta'lim-tarbiya jarayonini tashkil etish, pedagogik faoliyatni rivojlantirish hamda mutaxassis kadrlarni tayyorlashga bag'ishlangan.