Мактабгача ёшдаги болалар коммуникатив қобилиятларини шакллантириш- нинг психологик хусусиятлари
Ushbu dissertatsiya avtoreferati maktabgacha yoshdagi bolalarda kommunikativ ko'nikmalarni rivojlantirishning psixologik xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, unda bolalar bilan kommunikativ aloqa o'rnatish va ularning ijtimoiy munosabatlarini shakllantirishning nazariy va amaliy jihatlari tahlil qilingan. Tadqiqotda qo'llanilgan metodikalar, olingan natijalar va ularning ilmiy hamda amaliy ahamiyati bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- O'quv mavzusining dolzarbligi va zarurati: Hozirgi kunda maktabgacha ta'lim tizimida bolalarning kommunikativ ko'nikmalarini rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etadi. Bu esa o'z navbatida bolaning ijtimoiy moslashuvi, kognitiv va emotsional rivojlanishi uchun asos bo'lib xizmat qiladi. Tadqiqotda ushbu jarayonning psixologik xususiyatlari, uni ta'sirlovchi omillar o'rganilgan.
- O'quv mavzusining o'rganilganlik darajasi: O'zbekiston va xorijiy psixologlarning maktabgacha yoshdagi bolalar bilan muloqot, kommunikativ ko'nikmalarni shakllantirish borasidagi tadqiqotlari tahlil qilingan. Mavzu bo'yicha olib borilgan ilmiy izlanishlarning natijalari va ularning dolzarbligi ko'rsatib berilgan.
- Tadqiqot maqsadi va vazifalari: Tadqiqotning asosiy maqsadi maktabgacha yoshdagi bolalarda kommunikativ ko'nikmalarini shakllantirishning psixologik shart-sharoitlarini aniqlash va psixokorreksion ishlarni takomillashtirishdan iborat. Vazifalar sifatida esa psixologik omillarni aniqlash, psixokorreksion mashg'ulotlar o'tkazish va tavsiyalar ishlab chiqish belgilangan.
- Tadqiqot obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida Qarshi, Samarqand va Koson shaharlaridagi maktabgacha yoshdagi bolalar (5-6 yosh) tanlangan. Tadqiqot predmeti esa bolalardagi kommunikativ ko'nikmalarni shakllantirishga ta'sir etuvchi psixologik omillar va usullar hisoblanadi.
- Tadqiqot metodlari: Tadqiqotda kuzatish, suhbat, L. Krasilnikova, N.E. Veraks va R. Jile metodikalaridan foydalanilgan. Shuningdek, matematik statistika usullaridan ham foydalanilgan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Tadqiqotda maktabgacha yoshdagi bolalarda kommunikativ ko'nikmalarni shakllantirishga ta'sir etuvchi psixologik omillar, oilaviy munosabatlar va tengdoshlar bilan o'zaro muloqotning o'rni aniqlangan. Tadqiqot natijalari maktabgacha ta'lim muassasalarida psixologlar va pedagoglar uchun amaliy tavsiyalar sifatida foydalanish mumkin.
- Tadqiqot natijalarining joriy etilishi: Tadqiqot natijalari asosida ishlab chiqilgan takliflar Toshkent davlat pedagogika universiteti o'quv dasturlariga kiritilgan va amaliyotga tatbiq etilgan.
- Xulosa: Maktabgacha yoshdagi bolalarda kommunikativ ko'nikmalarni shakllantirish jarayoni murakkab bo'lib, unda ijtimoiy, shaxsiy va kognitiv omillar muhim rol o'ynaydi. Tadqiqot natijalari ushbu jarayonni takomillashtirish bo'yicha muhim ilmiy va amaliy xulosalarni berdi.