Áyyemgi Orta Aziya xalıqlarınıń ruwxıy qáliplesiwi

Ushbu kitob Oʻrta Osiyo xalqlari madaniyatida, ayniqsa, ijtimoiy-gumanitar fanlarni oʻqitish metodikasi va ruhoniylikning shakllanishi tarixiga bagʻishlangan. Unda miloddan avvalgi davrlardan boshlab, islomgacha boʻlgan davr va islom davridagi ruhiy-maʼnaviy rivojlanish bosqichlari tahlil qilinadi. Qadimgi davrlardagi mifologik tasavvurlar, tabiatga munosabat, keyinchalik Zardushtiylik, Buddaviylik, Xristianlik va Islom dini taʼsiri, ularning Oʻrta Osiyo xalqlari madaniyatiga singishuvi va oʻziga xosligini shakllantirishi atroflicha yoritilgan. Shuningdek, kitobda buyuk allomalarimiz, xususan, Abu Nasr Farobiy, Abu Ali Ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy, Imam Abu Hamid Gʻazzoliy kabi buyuk mutafakkirlarning falsafiy va ruhiy-maʼnaviy merosi, islom maʼnaviyatini rivojlantirishdagi oʻrni alohida taʼkidlangan. Kitobda qadimgi davrlarda ajdodlarimizning dunyoqarashi, mifologik tushunchalari, falsafiy dunyoqarashi, axloqiy meʼyorlari, tasavvuf va islom ilohiyotining shakllanishi haqidagi boy maʼlumotlar berilgan. Milliy gʻurur va maʼnaviyatni yuksaltirish, oʻzligimizni anglash yoʻlida ajdodlarimizning merosini oʻrganish muhimligi taʼkidlangan. Kitobning oxirida Prezident asarlari va boshqa ilmiy-ommabop adabiyotlar roʻyxati keltirilgan.

Asosiy mavzular

Oʻrta Osiyo xalqlari ruhiyatining shakllanishi: Oʻrta Osiyo xalqlari qadimdan shakllangan boy va rang-barang ruhniy dunyosini, falsafiy va maʼnaviy qadriyatlarini oʻrganish. Bu qadriyatlarning tarixdagi oʻrni, milliy gʻurur va oʻziga xoslikni shakllantirishdagi ahamiyati tahlil qilinadi. Qadimiy mifologik tasavvurlar, dunyoqarash, axloqiy meʼyorlar va ularning keyingi davrlarda rivojlanishi yoritiladi.
Qadimgi dinlar va falsafiy oqimlar: Qadimgi davrlarda mavjud boʻlgan mifologiya, zardushtiylik, buddaviylik, xristianlik va boshqa diniy-falsafiy oqimlarning Oʻrta Osiyo xalqlari madaniyatiga taʼsiri. Ularning ruhoniyatni shakllantirishdagi roli, oʻziga xos xususiyatlari va keyinchalik islom bilan integratsiyalashuvi haqida maʼlumot beriladi.
Buyuk allomalar va ularning merosi: Oʻrta Osiyo hududida yashab oʻtgan buyuk mutafakkirlar, falsafachilar va allomalarning (Farobiy, Ibn Sino, Beruniy, Gʻazzoliy va boshqalar) ilmiy va falsafiy merosini oʻrganish. Ularning islom maʼnaviyatini rivojlantirishga qoʻshgan hissasi, dunyoqarashi va maʼnaviy qadriyatlari tahlil qilinadi.
Tasavvuf va islom ilohiyoti: Tasavvufning Oʻrta Osiyo hududida rivojlanishi, uning asosiy yoʻnalishlari, mashhur shayxlar (Najmiddin Kubro, Ahmad Yassaviy, Bahouddin Naqshband) faoliyati va taʼlimotlari. Islom ilohiyotining rivojlanishi, uning asosiy tamoyillari va qadriyatlari sharhlanadi.