Юқори молекуляр бирикмалар

Ushbu kitob polimerlar kimyosiga bag'ishlangan bo'lib, unda yuqori molekulyar birikmalar, ularning tuzilishi, polimerlanish mexanizmlari, polimerlarning klassifikatsiyasi, polimerlarning molekulyar massasi, polimerlarning fazoviy tuzilishi, polimerlanish kinetikasi va turli jarayonlarda katalizatorlarning roli kabi muhim mavzular atroflicha yoritilgan. Kitobda shuningdek, turli polimerlarning olinish usullari, ularning xossalari, qo'llanilishi, shuningdek, O'zbekistonda polimer kimyosi fanining rivojlanishi va bu sohada faoliyat ko'rsatgan olimlarning ilmiy ishlari haqida ham ma'lumot berilgan.

Asosiy mavzular

• Yuqori molekulyar birikmalar haqida asosiy tushinchalar: Yuqori molekulyar birikmalar (YuMB), oligomerlar, polimerlar, makromolekulaning tuzilishi, polimerlanish darajasi va zanjir uzunligi, polimerlarning tirik tabiatdagi roli, polimerlar kimyosi fanining rivojlanish tarixi va O'zbekiston olimlarining xizmatlari haqida ma'lumot berilgan. Moddalar quyi molekulyar va yuqori molekulyar turlarga bo'linishi, makromolekulaning asosiy zanjiri va uning kimyoviy tuzilishi hamda polimerlanish darajasi tushuntirilgan.
• Polimerlar kimyosining asosiy tushunchalari: Monomer, polimer, makromolekula, polimerlanish darajasi, polimergomologik qator, polimerlanish reaksiyasi, oligomerlar, elementar bo'g'in, kompozision materiallar, telomerlanish, modifikasiyalash kabi asosiy tushunchalar va ularning ta'riflari keltirilgan. Polimerlarning tabiiy va sintetik turlari, ularning xossalari hamda polimerlarning sintez usullari haqida ma'lumot berilgan.
• Polimerlarning klassifikatsiyasi va xossalari: Polimerlarni kelib chiqishi, kimyoviy tarkibi, asosiy zanjir tuzilishi, olinish usuli, tabiati, harorati, molekulyar massasi va geometrik shakliga qarab tasniflanishi tushuntirilgan. Gomopolimerlar, sopolimerlar, blok-sopolimerlar va payvand sopolimerlar, shuningdek, izotaktik, sindiotaktik va ataktik polimerlar haqida ma'lumot berilgan.
• Polimerlanish jarayonlari: Polimerlanish jarayonining asosiy turlari, jumladan, polimerlanish, polikondensatlanish va modifikasiyalash mexanizmlari hamda ularning kinetikasi, katalizatorlar va ingibitorlarning roli, turli omillarning polimerlanishga ta'siri hamda polimerlanishning termodinamikasi haqida ma'lumot berilgan. Radikal, ionli va koordinatsion polimerlanish mexanizmlari atroflicha tahlil qilingan.
• Sopolimerlanish: Sopolimerlanishning mohiyati, Mayo-Lyuis tenglamasi, sopolimerlanish konstantalari va ularning aniqlanish usullari, shuningdek, sopolimerlanish diagrammalari va Alfrey-Praysning Q-e sxemasi haqida ma'lumot berilgan. Blok va payvand sopolimerlarning olinish usullari ham tushuntirilgan.