XX asr boshlarida o`zbek navoiyshunosligi taraqqiyoti (A.Fitrat, Sadriddin Ayniy va Olim Sharafiddinov tadqiqotlari asosida)
Ushbu magistrlik dissertatsiyasi Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta maxsus taʼlim vazirligi Buxoro davlat universiteti Filologiya fakulteti Oʻzbek adabiyoti kafedrasi tomonidan tayyorlangan boʻlib, Oʻzbek navoiyshunosligi taraqqiyotini XX asr boshlarida A. Fitrat, Sadriddin Ayniy va Olim Sharafiddinov tadqiqotlari asosida oʻrganishga bagʻishlangan. Dissertatsiya Oʻzbekistonning mustaqillikdan keyingi davrdagi ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy oʻzgarishlar fonida shoʻrolar davri adabiyotiga boʻlgan munosabatning oʻzgarishi, shu jumladan, adabiyotshunoslikning rivojlanishi va alohida ijodkorlar, jumladan, Fitrat, Ayniy va Sharafiddinovlarning Navoiy ijodini tadqiq etishdagi oʻrni hamda ahamiyatini tahlil qiladi. Asar muallifning ilm-fan va adabiyotga boʻlgan cheksiz muhabbati, izlanishlari hamda Oʻzbekistonning buyuk allomasi Alisher Navoiy merosini oʻrganish va targʻib qilishga qoʻshgan hissasi oʻz ifodasini topgan.
Asosiy mavzular
- KIRISH. ISHNING UMUMIY TAVSIFI.: Dissertatsiya mavzusining asoslanishi va dolzarbligi, tadqiqot obyekti va predmeti, maqsad va vazifalari, tadqiqot uslubi, ilmiy yangiligi, nazariy va amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarining joriy qilinishi va sinovdan oʻtishi hamda dissertatsiya tarkibi haqida ma'lumot beriladi.
- I BOB. FITRAT TADQIQOTLARIDA NAVOIY IJODIGA MUNOSABAT: Ushbu bobda Fitratning ilmiy merosida, xususan, uning maqolalari va "Oʻzbek adabiyoti namunalari" asarida Alisher Navoiy ijodiga boʻlgan munosabati, forsiy devoni va "Farhodu Shirin" dostoni boʻyicha qarashlari chuqur tahlil qilinadi. Fitratning Alisher Navoiy ijodini oʻrganishdagi oʻrni va ahamiyati, uning yangi navoiyshunoslik maktabining asoschisi sifatida koʻrsatilishi ham yoritilgan.
- II BOB. SADRIDDIN AYNIY – NAVOIYSHUNOS: Ushbu bobda Sadriddin Ayniyning Alisher Navoiyga boʻlgan munosabati, xususan, uning "Xamsa”sini sharhlashdagi faoliyati, "Alisher Navoiy" nomli monografiyasi va boshqa tadqiqotlarida Navoiy ijodini oʻrganishga bagʻishlangan ishlari tahlil qilinadi. Ayniyning matnshunoslik va adabiyotshunoslik sohasidagi xizmatlari, ayniqsa, Alisher Navoiy merosini tadqiq etishdagi hissasi yoritiladi.
- III BOB. OLIM SHARAFIDDINOV – NAVOIY IJODI TADQIQOTCHISI: Ushbu bobda Olim Sharafiddinovning hayoti va ijodi, jumladan, uning Navoiy ijodiga bagʻishlangan ilmiy-tadqiqot faoliyati, xususan, "Alisher Navoiy hayoti va ijodi” monografiyasining navoiyshunoslikdagi ahamiyati chuqur tahlil qilinadi. Olim Sharafiddinovning ilmiy-nazariy qarashlari va tadqiqot uslubi, shuningdek, uning Oʻzbekiston adabiyotshunosligiga qoʻshgan hissasi keng yoritiladi.
- UMUMIY XULOSALAR: Magistrlik ishida XX asr boshlarida navoiyshunoslikning tamal toshini qoʻygan Fitrat, S. Ayniy va O. Sharafiddinovlarning faoliyatini tahlil qilish asnosida ishning boblaridagi fikrlarga tayanib, quyidagi xulosalarga kelindi. Ularning Navoiy ijodini oʻrganishdagi oʻrni, xolisligi va ilmiyligi, shuningdek, Oʻzbekiston adabiyotshunosligiga qoʻshgan hissasi alohida taʼkidlanadi.