Биохилма-хилликни асраш – барқарор тараққиёт омили

Ushbu maqola biologik xilma-xillikning O'zbekistondagi muhimligini, xususan Hisor davlat qo'riqxonasining tabiatini, hayvonot va o'simlik dunyosini, shuningdek, ushbu hududda uchraydigan noyob va yo'qolib ketish xavfi ostida turgan turlarni himoya qilish bo'yicha olib borilayotgan ishlarni yoritib beradi. Maqolada biologik xilma-xillikni saqlashning ekologik va iqtisodiy ahamiyati, shuningdek, uni himoya qilishning dolzarb masalalari tilga olingan. Hisor davlat qo'riqxonasining tashkil etilishi, uning geografik joylashuvi, relyefi, daryo va ko'llari, shuningdek, o'simlik va hayvonot olami haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Qor qoploni (ilvirs) kabi noyob turlarning muhofazasi alohida ta'kidlangan.

Asosiy mavzular

Biologik xilma-xillikning ahamiyati: Biologik xilma-xillik yer yuzidagi hayotning turli shakllarini, jumladan, hayvonlar, o'simliklar, mikroorganizmlar va ularning genetik xilma-xilligini anglatadi. U jamiyatning iqtisodiy, ekologik va madaniy-estetik ehtiyojlarini qondirishda muhim rol o'ynaydi. Tabiatdagi turlarning kamayib borayotgani global muammoga aylanmoqda.
Hisor davlat qo'riqxonasining tashkil etilishi va joylashuvi: Hisor davlat qo'riqxonasi 1983-yilda tashkil etilgan. U O'zbekistonning janubiy-sharqiy qismida, Qashqadaryo viloyatining Shahrisabz, Yakkabog' va Qamashi tumanlari hududida, Hisor tog' tizmasining g'arbiy yonbag'irlarida, dengiz sathidan 1750 m dan 4366 m gacha balandlikda joylashgan. Qo'riqxona 80986 gektar maydonni egallaydi.
Hisor davlat qo'riqxonasining tabiiy boyliklari: Qo'riqxona hududidan Oqsuv, Tanxoz va Qizildaryo kabi daryolar oqib o'tadi. Suvtushar sharsharasi 84 metr balandlikka ega. Qo'riqxonada 268 turdagi umurtqali hayvonlar, 2 turdagi baliqlar, 17 turdagi amfibiyalar va sudralib yuruvchilar, 215 turdagi qushlar va 31 turdagi sut emizuvchi hayvonlar mavjud. Shuningdek, 950 turdagi umurtqasiz hayvonlar ham qayd etilgan.
Noyob va Qizil kitobga kiritilgan turlar: Qo'riqxona hududida O'zbekiston Respublikasi Qizil kitobiga kiritilgan Тяньшан қўнғир айиғи, Ўрта Осиё қўндузи, қор қоплони, Туркистон силовсини va boshqa ko'plab turlar uchraydi. Xalqaro tabiatni muhofaza qilish Ittifoqi (TMHI) Qizil kitobiga kiritilgan 4 tur vakili ham shu hududda mavjud. Qor qoploni (ilvirs) yo'qolib ketish xavfi ostida turganligi sababli, ham O'zbekiston, ham Xalqaro tabiatni muhofaza qilish Ittifoqi Qizil kitoblariga kiritilgan.
Biologik xilma-xillikni saqlash yo'nalishlari: Biologik xilma-xillikni saqlashning asosiy yo'nalishlaridan biri bu qo'riqxonalar va qo'riqlanadigan hududlarni tashkil etishdir. Bu tabiiy landshaftlarni asrash, qayta tiklash va hududga xos fauna hamda florani saqlashga qaratilgan.