Tribologiya asoslari

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi Andijon Mashinasozlik Instituti "Mashinasozlik" Fakulteti "Avtomobilszozlik" Kafedrasi tomonidan tayyorlangan bo'lib, 5310600 – “Yer usti transport tizimlari va ularning ekspluatatsiyasi” yo'nalishi 3-kurs talabalari uchun mo'ljallangan "Tribologiya asoslari" fanidan tayyorlangan ma'ruzalar kursi hisoblanadi. Kitobda tribologiyaning asosiy tushunchalari, ishqalanish va yeyilish jarayonlari, ularning sabablari, turlari va usullari hamda materiallarning tribologik xususiyatlari atroflicha yoritilgan.

Asosiy mavzular

• 1-MAVZU: ISHQALANISH VA YEYILISH FANNING PREDMETI, ISHQALANISH NAZARIYASINING TASNIFI, ISHQALANISH KOEFFITSITSIENTI.: Ushbu mavzu tribologiyaning asosiy tushunchalari, ishqalanish qonuniyatlari, yeyilishning tasnifi va ishqalanish koeffitsientining turlari hamda ularning ta'sir etuvchi omillari bilan tanishtiradi.
• 2-MAVZU: YEYILISH JARAYONINING UMUMIY XARAKTERISTIKASI. YEYILISH JARAYONIGA TA'SIR ETUVCHI OMILLAR.: Bu mavzu yeyilish jarayonining umumiy tushunchasi, uni tushuntiruvchi asosiy qonuniyatlar, yeyilish jarayoniga ta'sir etuvchi omillar, jumladan, yuklanish, tezlik, material va ishqalanish juftliklarining harakteristikasi bilan tanishtiradi.
• 3-MAVZU: ISHQALANISH VA MOYLAR.: Mavzu moylashning mohiyati, moylash turlari, ularning qo'llanilishi hamda moylash vositalarining asosiy ko'rsatkichlari va ularning rolini o'z ichiga oladi.
• 4-MAVZU: DUMALAB ISHQALANISH.: Ushbu mavzu dumalash ishqalanishining nazariy asoslari, dumalash ishqalanishi va uning nazariyasi, dumalash ishqalanishining nazariyasi va qo'llanilishi bilan tanishtiradi.
• 5-MAVZU: ABRAZIV YEYILISH.: Mavzu abraziv yeyilishning mohiyati, uning sabablari, turlari, abraziv yeyilishga ta'sir etuvchi omillar, abraziv yeyilish jarayonining mexanikasi va abraziv zarrachalar hamda ularning yeyilishga ta'siri bilan tanishtiradi.
• 6-MAVZU: ISHQALANUVCHI JUFTLIKLAR UCHUN ISHLATILADIGAN MATERIALLAR.: Ushbu mavzu ishqalanish juftliklari uchun ishlatiladigan materiallar, ularning xossalari, ishqalanish koeffitsientiga ta'sir etuvchi omillar va mustahkamlik, deformatsiya, qattiqlik kabi ko'rsatkichlar bilan tanishtiradi.
• 7-MAVZU: MAXSUS SHAROITDAGI ISHQALANISH VA YEYILISH.: Mavzu yuqori tezlikdagi ishqalanish va yeyilish, agressiv muhitda ishqalanish va yeyilish, vakuumda va o'ta past haroratda ishqalanish va yeyilish, shuningdek, fretting korroziya va yeyilish bilan tanishtiradi.
• 8-MAVZU: YEYILISH VA SIRT G'ADIR-BUDIRLIKLARINI PARAMETRLARINI O'LCHASH VA YEYILISHNI O'RGANISH QURILMALARI.: Ushbu mavzu sirt g'adir-budirligini o'lchash usullari, yeyilishni o'rganish qiyinchiliklari, hamda mashina detallarining yeyilishga bardoshliligini oshirish konstruktiv va texnologik usullari bilan tanishtiradi.
• 9-MAVZU: YEYILISH JARAYONIGA TA'SIR ETUVCHI OMILLAR VA KOMPLAMAL RNI QO'LLASH.: Ushbu mavzu plastmassalar, ularning xossalari, ishqalanish va yeyilish jarayonlari hamda ularni qo'llash usullari bilan tanishtiradi.