Доривор лимонўт (Melissa officinalis L.) нинг морфо - биологик хусусиятлари
Ushbu maqola dorivor limon o'ti (Melissa officinalis L.)ning morfologik va biologik xususiyatlarini batafsil o'rganadi. Unda o'simlikning umumiy tavsifi, oilasi, tarqalishi, kimyoviy tarkibi, ayniqsa efir moylari, vitaminlar, flavonoidlar va boshqa biologik faol moddalar haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, maqolada limon o'tining suv miqdori va hujayra shirasi osmotik bosimining yillik davomida o'zgarishi tadqiq etilgan. Qadimiy tabobatda va zamonaviy tibbiyotda qo'llanilishi, uning dorivor preparatlar tayyorlashdagi ahamiyati ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- O'simlikning umumiy tavsifi va morfologiyasi: Maqolada dorivor limon o'tining tashqi ko'rinishi, ya'ni poyasi, barglari, gullari va urug'i haqida ma'lumot berilgan. Poyasi ko'p yillik, tik o'suvchi, tukli. Barglari tuxumsimon, arrashakil kesilgan, osti yalang, usti mayda tukchalar bilan qoplangan. Gullari mayda, pushti, binafsha yoki oq tusda bo'lib, to'pgullarga joylashgan.
- Kimyoviy tarkibi: Dorivor limon o'tining yer ustki qismida efir moyi (0,02-0,14%), vitamin C, flavonoidlar, oshlovchi moddalar, kislotalar (kofe, o'leanol, ursol) mavjudligi ta'kidlangan. Urug'ida esa yog'li moy borligi qayd etilgan. Efir moyining asosiy komponentlari sitral, geraniol, nerol kabi monoTERPENlar ekanligi, shuningdek, unda 200 dan ortiq birikmalar mavjudligi aytilgan.
- Biologik faol moddalar va ularning ahamiyati: Maqolada limon o'tining tarkibidagi flavonoidlar, oshlovchi moddalar va boshqa biologik faol moddalarning inson salomatligi uchun muhimligi ta'kidlanadi. Bu moddalar dorivor preparatlar tayyorlashda asosiy xom-ashyo hisoblanadi.
- Suv miqdori va osmotik bosimi: Tadqiqotda limon o'tining barglaridagi suv miqdorining yoz oylarida (may, iyun, iyul) o'zgarishi va hujayra shirasi osmotik bosimining oshib borishi o'rganilgan. Bu ma'lumotlar o'simlikning ekologik sharoitlarga moslashuvchanligini ko'rsatadi.
- Qo'llanilishi va dorivorlik xususiyatlari: Maqolada limon o'tining xalq tabobatida va zamonaviy tibbiyotda qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan. U yurakni mustahkamlash, tinchlantirish, qon bosimini pasaytirish va boshqa kasalliklarni davolashda ishlatilishi aytilgan. Shuningdek, uni tayyorlash uchun ruxsat berilganligi ta'kidlangan.