Nazoratning texnologik asboblari

Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi Andijon Mashinasozlik Instituti Mashinasozlik Ishlab Chiqarishini Avtomatlashtirish Kafedrasi tomonidan tayyorlangan "NAZORATNING TEXNOLOGIK ASBOBLARI" fanidan amaliy mashgʻulotlar boʻyicha uslubiy koʻrsatmadir. Unda nazorat va oʻlchash asboblarining nazariy asoslari, ularning turlari, ishlash prinsiplari, xatoliklari, ularni aniqlash usullari hamda amaliy mashgʻulotlar uchun masalalar va ularning yechimlari keltirilgan. Kitob metrologiya, temperatura, bosim, satx va sarfni oʻlchash kabi asosiy mavzularni oʻz ichiga oladi.

Asosiy mavzular

• Metrologiya: Ushbu mavzu oʻlchashning asosiy tushunchalari, birliklar, xatoliklar, ularning turlari va ularni aniqlash usullarini yoritadi. Xususan, oʻlchov asboblarining aniqligi, sezgirligi va tezkorligi, shuningdek, asbobning aniqlik sinflari haqida maʼlumot beradi. Shuningdek, turli xil oʻlchash asboblariga oid masalalar va ularning yechimlari keltirilgan.
• Temperatura oʻlchash: Mavzu temperaturani oʻlchash usullari, termometrlar, ularning turlari, ishlash prinsiplari va xatoliklarini tushuntiradi. Kontaktli va kontaktsiz usullar, termoelektrik va qarshilik termometrlari, shuningdek, ularning nazariy va amaliy masalalari keltirilgan.
• Bosim oʻlchash: Ushbu mavzu bosimni oʻlchash usullari, bosim oʻlchash asboblari (manometrlar), ularning turlari, ishlash prinsiplari, xatoliklari va ularni hisoblash usullarini yoritadi. Bosim oʻlchashga oid turli masalalar va ularning yechimlari taqdim etilgan.
• Satxni oʻlchash: Mavzu suyuqlik va gazlar satxini oʻlchash usullari, satx oʻlchagichlar, ularning turlari, ishlash prinsiplari, xatoliklari va ularni aniqlash usullarini tushuntiradi. Gidrostatik, pnevmometrik, sigʻimli va optik-akustik usullar hamda ularga oid masalalar va ularning yechimlari keltirilgan.
• Sarfni oʻlchash: Ushbu mavzu suyuqlik, gaz va bugʻ sarfini oʻlchash usullari, sarf oʻlchagichlar, ularning turlari, ishlash prinsiplari, xatoliklari va ularni hisoblash usullarini yoritadi. Toraytiruvchi qurilmalar (diafragma, Venturi trubkasi), elektromagnit va ultratovushli sarf oʻlchagichlar hamda ularga oid masalalar va ularning yechimlari taqdim etilgan.
• Muxit tarkibini analiz qilish: Mavzu eritmalar konsentratsiyasini, pHni, gaz aralashmalarining tarkibini va namlikni oʻlchash usullarini, shuningdek, mazkur analizatorlarning ishlash prinsiplari va ularga oid masalalar hamda ularning yechimlarini tushuntiradi.