Суюқ симоб юзасидан гамма нурлар қайтишининг экспериментал кузатилиши
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi RENAT DAMIROVICH SULEYMANOV tomonidan tayyorlangan bo'lib, uning asosiy maqsadi suyuq simob yuzasidan gamma nurlarining qaytish hodisasini eksperimental asosda o'rganishdir. Tadqiqotda gammanurlanishning turli energiyalari va burchaklari bo'yicha qaytish koeffitsientlari aniqlangan. Ishda elektronlar tomonidan hosil qilingan tormozlanish nurlanishining suyuq simob yuzasi bilan o'zaro ta'siri o'rganilgan va ushbu jarayonni modellashtirish uchun matematik model ishlab chiqilgan. Natijalar gamma-optika sohasida yangi imkoniyatlarning ochilishiga olib kelishi mumkinligi ta'kidlanadi. Tadqiqot O'zbekiston Respublikasi ilmiy-texnik rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mos keladi va tibbiy diagnostika, materiallar nazorati hamda yadro energetikasi kabi sohalarda qo'llanilishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Gamma nurlarining suyuq simob yuzasidan qaytishining eksperimental kuzatilishi: Tadqiqotning asosiy maqsadi - gamma nurlarining suyuq simob yuzasidan qaytishini energiya va burchak taqsimotini o'rganish orqali eksperimental aniqlashdan iborat. Bunda turli energiyadagi (200-600 keV) gamma nurlarining 33 va 83 mrad li kichik qisish burchaklarida suyuq simob yuzasidan qaytishi aniqlangan.
- Elektronlar tormozlanish nurlanishining suyuq simob yuzasi bilan o'zaro ta'siri: Ushbu mavzu doirasida elektronlar tomonidan hosil qilingan tormozlanish nurlanishining (ETN) suyuq simob yuzasi bilan o'zaro ta'sirini o'rganish uchun matematik model ishlab chiqilgan va eksperimental tadqiqotlar o'tkazilgan. Xususan, 0-300 mrad li qisish burchaklarida ETN ning o'zgarishi, shuningdek, 33 va 83 mrad li burchaklarda ETN ning qaytish koeffitsientlari aniqlangan.
- Gamma-optika tizimlarini yaratish imkoniyatlari: Tadqiqot natijalariga ko'ra, gamma nurlarining suyuq simob yuzasidan qaytishini o'rganish, gamma-optik tizimlarni yaratish imkoniyatlarini baholashga yordam beradi. Bu texnologiyalar tibbiy diagnostika, materiallar nazorati va yadro energetikasi kabi sohalarda muhim ahamiyatga ega.