Воспитание координационных способностей у школьников 10-14 лет
Ushbu monografiya 10-14 yoshdagi o'g'il bolalarda koordinatsion qobiliyatlarni, xususan, muvozanat va vestibulyar apparat funktsiyalarini rivojlantirishning uslubiy asoslariga bag'ishlangan. Kitobda ushbu qobiliyatlarni rivojlantirishning nazariy va amaliy jihatlari, jumladan, turli mashqlar, ularning ahamiyati va qo'llanilishi bo'yicha keng qamrovli ma'lumotlar berilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatadiki, jismoniy tarbiya mashg'ulotlarida uslubiy yondashuvlarni qo'llash orqali bolalarning koordinatsion qobiliyatlari sezilarli darajada oshadi.
Asosiy mavzular
- Koordinatsion qobiliyatlarning turlari va ularni belgilovchi omillar: Koordinatsion qobiliyatlarning turli shakllari, jumladan, harakatlarning dinamik va fazoviy-vaqt parametrlarini baholash va tartibga solish qobiliyati, muvozanatni saqlash qobiliyati, ritm hissi, fazoda yo'nalish topish qobiliyati, mushaklarni ixtiyoriy ravishda bo'shatish qobiliyati va harakatlarning koordinatsiyasi ko'rib chiqiladi. Ushbu qobiliyatlarga ta'sir etuvchi omillar, jumladan, analizatorlarning ishlashi va ularning o'zaro ta'siri tahlil qilinadi.
- Koordinatsion qobiliyatlarning rivojlanish xususiyatlari: Koordinatsion qobiliyatlarning rivojlanishida yoshga oid o'zgarishlar, jismoniy rivojlanish darajasi va jinsiy yetilishning ta'siri ko'rib chiqiladi. Mushak-skelet tizimining rivojlanishi va funktsional holatining koordinatsion qobiliyatlarga ta'siri hamda ushbu jarayonda vestibulyar apparatning ahamiyati o'rganiladi.
- Maktab o'quvchilarida koordinatsion qobiliyatlarni shakllantirish: Jismoniy tarbiya jarayonida koordinatsion qobiliyatlarni rivojlantirishning uslubiy asoslari, jumladan, turli mashqlar, o'yinlar va estafetalardan foydalanish usullari keltiriladi. Koordinatsion qobiliyatlarni rivojlantirish uchun tavsiya etiladigan mashqlarning tasnifi va ularning qo'llanilishi yoritiladi.
- Statik muvozanatni rivojlantirish uchun vositalar va usullarning samaradorligi: Statik muvozanatni rivojlantirishga qaratilgan mashqlarning samaradorligi, jumladan, turli yoshdagi va jismoniy rivojlanish darajasidagi o'g'il bolalarda ushbu ko'rsatkichlarning o'zgarishi tahlil qilinadi. Tadqiqot natijalari mashqlarning samaradorligini tasdiqlaydi.
- Dinamik muvozanatni rivojlantirish uchun vositalar va usullarning samaradorligi: Dinamik muvozanatni rivojlantirishga qaratilgan mashqlarning samaradorligi, jumladan, turli yoshdagi va jismoniy rivojlanish darajasidagi o'g'il bolalarda ushbu ko'rsatkichlarning o'zgarishi tahlil qilinadi. Mashqlarning ta'siri natijasida muvozanatni ushlash qobiliyati yaxshilanganligi ko'rsatilgan.
- Vestibulyar analizator funktsiyasini takomillashtirish uchun vositalar va usullarning samaradorligi: Vestibulyar analizator funktsiyasini rivojlantirishga qaratilgan mashqlarning samaradorligi, jumladan, turli yoshdagi va jismoniy rivojlanish darajasidagi o'g'il bolalarda ushbu ko'rsatkichlarning o'zgarishi tahlil qilinadi. Vestibulyar apparatni mashq qilishning samaradorligi va uning koordinatsion qobiliyatlarga ta'siri ko'rsatilgan.
- Muvozanat funktsiyasini takomillashtirishda differentsial yondashuv: Muvozanat funktsiyasini rivojlantirishda differentsial yondashuvning ahamiyati, jumladan, bolalarning individual xususiyatlarini hisobga olgan holda mashqlarni tanlash va ularning hajmini o'zgartirish usullari ko'rib chiqiladi. Bu yondashuvning samaradorligi tadqiqot natijalari bilan tasdiqlangan.